Er worden in de VS nu al grappen over gemaakt: de grootste ramp die antitrust functionaris Joel I. Klein kan overkomen is dat hij het proces tegen Microsoft wint; want hoe moet hij dan verder?

De aanpak kan worden onderscheiden in maatregelen die de marktvorm veranderen (structural remedies) of die ingrijpen in het marktgedrag (behavioral remedy).

Voor verandering van de marktvorm komen in aanmerking:

• Horizontale opsplitsing van Microsoft
• Verticale opsplitsing
• Windows licenties verkopen
• Publicatie van de broncode van Windows

De laatste keer dat een onderneming in stukken werd opgedeeld was in 1982 toen Bell werd opgebroken. Maar daarbij verleende AT&T zijn medewerking. Bij Microsoft valt geen medewerking te verwachten.

Bij het opbreken van Microsoft kan uit twee benaderingen worden gekozen: de horizontale split-up in software voor operating systems (Windows), programmatoepassingen (Office en anderen) en Internet producten (Internet Explorer).De tweede weg: de verticale opsplitsing; maak er drie Baby Bills (grapje van Business Week) van: identieke ondernemingen.

Horizontale splitsing heeft als voordeel dat er van de Windows-onderneming geen druk meer uitgaat om Office en Internet Explorer te bevoordelen. Een nadeel: er ontstaat niet meer concurrentie op de markt voor operating systems; Windows blijft het monopolie. Een tweede nadeel: het is goed denkbaar dat de grenzen tussen operating system, toepassings software en Internet verder zullen vervagen.

Verticale splitsing in drie kleinere Microsofts leidt tot de zo gewenste concurrentie op de Windows markt. Maar deze concurrentie zou wel eens kunnen leiden tot operating systemen die niet met elkaar overweg kunnen. Eén van de steeds weer door Bill Gates naar voren gebrachte argumenten was: dankzij Windows heb ik ervoor gezorgd dat alle computers in de wereld met elkaar kunnen communiceren. Wie zich het pre-Windows tijdperk herinnert weet hoe belangrijk dit is.

Een derde mogelijkheid: stel concurrenten in staat een licentie van Windows te kopen. De vraag is wie de daarvoor ongetwijfeld hoge prijs wil betalen. Een vierde structurele mogelijkheid: publiceer de broncode van Windows. Dat wil zeggen de programmaregels waaruit Windows is opgebouwd. Software bedrijven die toepassingen maken die onder Windows draaien hebben dan eenzelfde positie als Microsoft. Probleem: piraten kunnen dan illegale kopieën van Windows op de markt brengen.

Tot slot is er de aanpak van het marktgedrag van de monopolist: de overheid stelt strenge gedragsregels op voor Microsoft en ziet erop toe dat deze worden nageleefd. Nadeel: zo’n stel regels is er al eens geweest en Microsoft heeft ze aan z’n laars gelapt. Tweede nadeel: de overheid moet er permanent bovenop zitten.

Een argument voor het opbreken van Microsoft is dat je de agressieve bedrijfscultuur die twintig jaar is gerijpt binnen deze gigant niet van de ene dag op de andere kunt veranderen. Zou men Microsoft in deze omvang laten bestaan en erop gaan toezien dat de onderneming zich netjes gedraagt dan zou het ene na het andere proces gevoerd moeten worden om dat nette gedrag af te dwingen

Het grote dilemma is: hoe voorkom je dat je het kind met het badwater weggooit?. Hoe voorkom je dat je de innovatieve kracht van deze grote onderneming om zeep helpt? Het is bekend dat grote ondernemingen een flink deel van hun winst aan speur- en ontwikkelingswerk besteden, in de strijd om aan de top te blijven. Knip zo’n onderneming in stukken en je hebt een aardige kans dat je het research- en development potentieel aantast.

(RS)

Zie ook:

Microsoft, Economie voor jou, 5 juli 1999
Microsoft en de Waddenzee, Economie voor jou, 15 november 1999
Justitie VS wil Microsoft opsplitsen, NRC Handelsblad 13 januari 2000

Dossier Microsoft