De boeren in de Europese Unie (EU) moeten er de komende jaren aan wennen dat zij minder in de watten zullen worden gelegd dan zij de afgelopen 35 jaar gewend zijn geweest (zie NRC Handelsblad Zalm: boer in EU moet inleveren, 9 februari 1999). Volgens minister van Financiën Gerrit Zalm 'is er geen reden om de landbouw anders te behandelen dan de scheepsbouw of de kolenmijnen.' Het Europees landbouwbeleid is er nog steeds op gericht door middel van protectie zijn agrariërs af te schermen van de wereldmarkt. De EU hanteert voor veel landbouwproducten  minimumprijzen. Die minimumprijzen liggen (soms ver) boven het niveau van de wereldmarkt. Door het heffen van invoerrechten zorgt de EU ervoor dat goedkopere landbouwproducten van buiten de EU onze boeren geen concurrentie kunnen aandoen. En door het verstrekken van subsidies aan landbouwers die hun producten willen afzetten buiten de EU-grenzen, maakt 'Brussel' het mogelijk dat inefficiënt geproduceerde (en dus te dure) Europese productie ook nog eens kan worden geëxporteerd. De figuur vat een en ander nog eens samen.

De concurrentievervalsing die de EU hiermee bedrijft is de grote landbouwstaten, zoals de Verenigde Staten, Canada, Australië en Nieuwe Zeeland, al jaren een doorn in het oog. Na jaren van overleg in de zogeheten Uruguay-onderhandelingen (1986-1993) deed de EU de toezegging zijn landbouwsector vergaand te liberaliseren. Dat is dus een eerste reden om  minder steun te verlenen aan de landbouwsector. Een tweede reden is dat het Europese landbouwbeleid schrikbarend duur is. En met de komende toetreding van een aantal nieuwe lidstaten, zoals Polen, Hongarije, Tsjechië en Slovenië, zou het beleid nog kostbaarder worden (zie ook Uitbreiding van EU-15). Het gaat hier immers om relatief arme landbouwstaten die veruit meer uit de EU-pot zullen snoepen dan zij eraan bijdragen.

Op 16 juli 1997 presenteerde de Europese Commissie (het uitvoerend orgaan van de Europese Unie), samen met de plannen voor uitbreiding van de EU ook voorstellen voor verdere hervormingen van het landbouwbeleid, de zogeheten Agenda 2000. Eind maart 1999 moeten de regeringsleiders van de EU tijdens een topconferentie in Berlijn vaststellen hoe de bezuinigingsplannen van de ministers van Landbouw passen binnen de totale begroting van de EU in de periode tot 2006. De meningen van de verschillende Landbouwministers lopen zo sterk uiteen, dat het pessimisme van Zalm wat betreft die top in Berlijn terecht lijkt.

JP

Zie ook:
'Een knieval voor wereldmarkt en belastingbetaler', NRC Handelsblad 20 februari 1999