Bioscoopagenda Nederland
www.bios.nl

In: Nederlands Filmmuseum, Amsterdam, 19u.

T I T E L :	To meteoro vima tou pelargou (The Suspended Stride of the Stork)
R E G I E :	Theo Angelopoulos
M E T :	Marcello Mastroianni, Jeanne Moreau, Gregory Karr, Dora Chrysikou. Engels ondertiteld

In: Nederlands Filmmuseum, Amsterdam, 21.30u.

Twee bijzondere films tijdelijk te zien

Door HANS BEEREKAMP
Als u deze week een hele avond over heeft, dan loont het de moeite die in het Nederlands Filmmuseum door te brengen om achter elkaar twee recente, bijzondere, niet eerder in Nederland uitgebrachte films van Europese grootmeester-regisseurs te bekijken.

Al di là delle nuvole van Michelangelo Antonioni en een beetje Wim Wenders uit 1995 en To meteoro vima tou pelargou van Theo Angelopoulos uit 1991 vormen de voor een hele week speciaal geïmporteerde afsluiting van het uiterst succesvolle Mastroianni-retrospectief Ciao, Marcello! In beide films speelt de vorig jaar overleden ster een bescheiden rol, die optimaal gebruik maakt van zijn mythische status, en in beide gevallen tegenover de in dat opzicht vergelijkbare Jeanne Moreau.

Dit keer is echter niet Mastroianni de hoofdattractie, maar de film en zijn regisseur. Van de Griek Angelopoulos, dit jaar in Cannes winnaar van de Gouden Palm voor The eternity and a day (Mia eoniotita ke mia mera), en Antonioni zou eigenlijk geen enkele film in de Nederlandse bioscoop hebben mogen ontbreken. Voor To meteoro vima tou pelargou werden de regisseur en al zijn medewerkers in 1990 geëxcommuniceerd door de bisschop van Florina, wegens een onzedelijke scène in het scenario. Je moet er lang naar zoeken, want de film is vooral een schitterend, bijna ritueel schouwspel, dat de ene opmerkelijke, lang aangehouden scène op de andere stapelt. Een televisiemaker gaat op zoek naar een spoorloos verdwenen politicus en meent in een Albanese asielzoeker (Mastroianni) die man te herkennen. Een officier van de grenswacht, die als een ooievaar op een been roerloos dreigt de grens te overschrijden vormt het Leitmotiv, maar de meest gedenkwaardige scènes zijn die van een bruiloft aan weerszijden van de grensrivier en van een zwijgende, zeer subtiel geobserveerde verliefdheid in een danszaaltje.

Wat er tussen twee mensen gebeurt die voor elkaar vallen, in een lift, een café, op straat, kan Michelangelo Antonioni als geen ander visueel duidelijk maken. Getroffen door een beroerte en nauwelijks in staat te spreken regisseerde de 83-jarige Antonioni het vierluik Al di là delle nuvole, voor de verzekering met Wim Wenders als reserve.

Wenders beperkte zich tot het regisseren van proloog, epiloog en verbindende scènes, waarin John Malkovich als De Regisseur teksten van Antonioni uitspreekt en Mastroianni, als om Wenders' positie ten opzichte van Antonioni te verduidelijken, een schilderij van Cézanne kopieert.

Alle vier de delen gaan over onmogelijke liefdes en alle bevatten verbijsterend intense erotische scènes, hetgeen de oude man Antonioni natuurlijk kwalijk genomen werd. Het zijn ook studies in kijken, waarbij de futiele verhaaltjes volstrekt ondergeschikt zijn aan Antonioni's nog steeds zeer originele blik op lichamen, gezichten, landschappen en vooral steden: Ferrara (zijn geboortestad), Portofino, Parijs en Aix-en-Provence. Na de presentatie in Venetië in 1995 werd de film om de dunne inhoud veelal als een mislukking beschouwd, maar dat is niet terecht. Het is een van de mooiste, tederste en origineelst vormgegeven films die ik dit jaar zag, en een echte Antonioni.