In: Lantaren/Venster, Rotterdam

De schim van Marcello vertelt

Door JOYCE ROODNAT
We zien de acteur in silhouet, we horen zijn stem. Die stem! Soepel, lokkend, verlokkend - Marcello Mastroianni bewees voor altijd dat de stem voor een acteur het voornaamste instrument is. Hij heeft met dat instrument alles aanraakbaar vorm kunnen geven, elk gevoel, elke wanhoop, elke vreugde. Elke herinnering.

Mi ricordo, si, io mi ricordo, 'Ik herinner me, ja ik herinner mij', zo heet de film die zijn levensgezellin Anna Maria Tatò maakte met Mastroianni, vlak voor hij stierf in 1996. Met een stortvloed van zijn herinneringen begint ze haar film. Marcello is er niet meer, stelt ze zo vast, alleen zijn schaduw blijft bestaan. Letterlijk. Immers: wat is film anders dan een verzameling schaduwen op een bioscoopdoek?

De schim van Mastroianni, of liever, zijn stem geeft een talmend prozagedicht ten beste. Iedere strofe begint met 'mi ricordo' - 'ik herinner me'. Grote en kleine gebeurtenissen doemen op. Wat hij ooit eens ergens at, de geboorte van zijn dochter, een eerste liefde, de oorlog, zijn werk, een kindertekening. Afgezien van namen als 'Fellini' of 'Monroe' zijn dit doorsnee herinneringen, ontroerend omdat elk mens ze mee draagt, als hij tijd van leven heeft.

Dan brengt Tatò Mastroianni in beeld. Een heel oude man, de vleesgeworden herinnering aan zijn oude glorie. Zijn woorden worden afgewisseld met filmfragmenten, soms overbekend, soms uniek, steeds een opluchting. Want hier ontmoeten we niet een man met een luisterrijk talent en dito leven die ontspannen vertelt wat hem voor de mond komt. Hier moeten we aanzien hoe een geschminkte zombie zijn eigen, duidelijk vooraf geconcipieerde, herinneringen acteert. En zo willen wij Marcello Mastroianni niet hebben, op dat gouden stoeltje dat we voor hem in ons geheugen reserveerden.