Samuel L. Jackson

In een reeks korte profielen van eigentijdse sterren deze week Samuel L. Jackson, die de kleinste van vier memorabele hoofdrollen speelt in Paul Thomas Andersons regiedebuut Hard Eight. De BRT zendt vanavond Jacksons beroemdste film Pulp Fiction uit.

Door PIETER STEINZ

Toen Pulp Fiction in 1994 explodeerde als een van de grote artistieke en commerciële successen van de jaren negentig, betekende dat niet alleen de wedergeboorte van John Travolta, de gedoofde ster uit Saturday Night Fever. Ook Samuel L. Jackson, drie jaar eerder in Cannes gelauwerd voor zijn bijrol in Jungle Fever, werd door Tarantino's misdaadfilm naar de eredivisie van Hollywood gepromoveerd. Van getypecast vertolker van kortlevende criminelen en drugsverslaafden werd hij actieheld onder regisseurs als Renny Harlin (The Long Kiss Goodnight) en John McTiernan (Die Hard with a Vengeance). Van karakterspeler werd hij leading man.

Samuel Leroy Jackson speelde in Pulp Fiction Jules Winnfield, de wildgecoiffeerde huurmoordenaar die met zijn collega (Travolta) keuvelt over voetmassages en patat met mayonaise, en die zijn slachtoffers met bijbelteksten om de oren slaat - Ezechiël 25:17 om precies te zijn - alvorens ze neer te schieten. Zijn afwisselend angstaanjagende en innemende acteren leverde hem een Oscarnominatie voor de beste bijrol op. Hijzelf vond het een eer; anderen achtten het een affront, en zelfs een geval van discriminatie, aangezien (de blanke) Travolta voor zijn vergelijkbare optreden in Pulp Fiction genomineerd werd als beste hoofdrolspeler.

De carrière van de op 21 december 1948 in Washington D.C. geboren Jackson heeft vaak in het teken gestaan van rassenkwesties. Opgegroeid in het Tennessee van vóór de desegregatie ging hij naar Morehouse College in Atlanta, waar hij zich actief inzette voor de zwarte studentenbeweging. In de jaren zeventig maakte hij als theateracteur deel uit van de Negro Ensemble Company (samen met onder meer Morgan Freeman), en eind jaren tachtig kreeg hij zijn eerste filmbekendheid door rollen in drie films van Spike Lee (Do the Right Thing, Mo' Better Blues en Jungle Fever). Toch weigert Jackson om zich voor het karretje van het Afro-Amerikanisme of de politieke correctheid te laten spannen. Toen hem begin dit jaar door Spike Lee werd verweten dat hij als de wapenhandelaar Ordell Robbie in de nieuwe Tarantino-film Jackie Brown om de haverklap het woord 'nigger' in de mond neemt, repliceerde hij dat het niet aan Lee was om te bepalen welke woorden wel of niet door zwarte Amerikanen gebruikt mogen worden. Zes jaar eerder had hij de hoofdrol in Lee's Malcolm X geweigerd omdat hem een veel te laag salaris werd geboden. ,,Doe het voor de verheffing van het ras,'' had Lee gezegd, waarop Jackson antwoordde: ,,Als jij het ras wilt verheffen, moet je beginnen mij een fatsoenlijk salaris te betalen.''

'Een gemiddeld goede acteur' noemde de met hoekige gelaatstrekken en een sardonische grijns uitgeruste Jackson zichzelf, toen hij voor zijn rol in Jackie Brown een Zilveren Beer op het festival van Berlijn kreeg. Wie zich hem herinnert als de vindingrijke winkelier in Die Hard with a Vengeance (1995) of de wanhopige vader in A Time to Kill (1996), weet dat hij beter is in het spelen van overtuigende rollen dan in het veinzen van bescheidenheid.

Meer sterren