Door onze redacteur REMMELT OTTEN
ROTTERDAM, 30 DEC. Op zes verschillende locaties wordt morgen gevierd dat de aanwezigen op die plek als eerste het nieuwe millennium begroeten. En ze hebben alle zes een beetje gelijk. Het probleem is dat er niets vastligt over de 'tijd' en de 'internationale datumgrens'. De liter en de kilo zijn strak gedefinieerd, de datumgrens niet.

,,We hebben in zes toonaangevende atlassen zes verschillende lijnen gevonden'', vertelt de Nederlandse astronoom Rob van Gent die samen met Ed van der Zalm onderzoek heeft gedaan naar die datumgrens en naar de eerste zonsopgang van het nieuwe millennium. ,,En is ook geen officiële instantie die erover gaat of het bijhoudt.''

De datumgrens is voorgesteld in 1884, op een congres in Washington. Het ging daar om het tegenovergestelde, de nul-meridiaan. De Britten, destijds de machtigste zeevaarders, wonnen het debat: de nul loopt door Greenwich bij Londen. Die stad kreeg ook de voorkeur boven Washington omdat daardoor de datumgrens, de 180-graden-meridiaan, in de vrijwel onbewoonde Stille Oceaan zou vallen.

Maar landen als Tonga en Kiribati zijn inmiddels geen kolonie meer en doen nu wat goed voor ze is. In hun jacht op de dollars van millenniumtoeristen en aandacht van tv-zenders, hebben beide de afgelopen jaren hun lokale tijd aangepast om eerder aan de beurt te komen dan grote broer Nieuw-Zeeland. Eerst besloot de pas verkozen president Tito van Kiribati om zijn land, dat doormidden werd gesneden door de datumgrens, in één tijdzone te verenigen. Met als gevolg dat die datumgrens sindsdien een forse bocht naar het oosten maakt en de Caroline-atol, herdoopt tot Millennium-eiland, als eerste vaste grond de zon van de nieuwe eeuw mag begroeten.

Vervolgens verzekerde koning Topou IV van Tonga zich ervan dat ook zijn rijk het eerste is. Hij verschoof zijn land naar een nieuwe tijdzone (plus 13 uur ten opzichte van Greenwich Mean Time) en voerde meteen ook de zomertijd in. Zowel Tonga als Kiribati vieren de jaarwisseling nu al om 11.00 's ochtends Nederlandse tijd.

De Chatham-eilanden, onderdeel van Nieuw-Zeeland, lopen daarom nu een kwartier achter op hun noorderburen. Maar Pitt-eiland, het meest oostelijke met 50 inwoners verdeeld over zes families, heeft wel de eerste zonsopgang op vast, toegankelijk en bewoond land. Om 5.45 uur lokale tijd op 1 januari 2000; ofwel 17.00 uur, 31 december, Nederlandse tijd.

Fiji, dat een uur achter ligt op Tonga, claimt op zijn beurt dat de kunstmatig vastgestelde lokale tijd er niet toe doet, maar alleen de 180-graden-grens. En die loopt op drie plekken door Fiji. In Greenwich zeggen ze ten slotte dat het millennium pas begint als het dáár 31 januari 24.00 uur is. De zon komt dan op boven grote delen van Azië. Reden voor het eiland Katchall ten zuiden van India om te melden dat alleen daar de eerste 2000-zon zal stralen.