De geboetseerde jassen van Marjan Eradus

Ze vindt het wel een giller, zegt ze. Haar winterjassen zullen dit najaar naast de kleding van beroemde ontwerpers als Martin Margiela, Ann Demeulemeester, Dolce & Gabbana en Romeo Gigli in de grote mode-zaken van Europa hangen, en dat voelt toch een beetje ongemakkelijk aan. Plotseling blijken prestigieuze winkels als Pellicano in Londen of Kashiyama in Parijs genteresseerd in de ontwerpen die ze maakt op haar etage in Arnhem. Staat Marjan Eradus met haar jassen op de drempel van een internationale doorbraak?

De 33-jarige ontwerpster is nog verbaasd over de manier hoe alles gelopen is. "Voor de grap' had ze wat foto's gestuurd naar Kashiyama. Prompt belde de inkoopster van de winkel, Christine Weiss, vanuit Parijs op. ,,Het was een raar telefoongesprek, want zj sprak nauwelijks Engels en k slecht Frans. Bovendien wist ze amper waar Nederland lag en dacht ze dat ik uit hetzelfde land kwam als de Turkse ontwerper Rifat Ozbek. Ze snapte er niets meer van. Maar ze was nieuwsgierig en ik mocht langskomen.''

Dus stapte Eradus in haar auto en reed naar Parijs. Eenmaal binnen in het modepaleis Kashiyama wist ze zich, nerveus en schutterig, met haar twee koffers vol ontwerpen geen raad. Meedogenloos werd ze aan de kant geschoven door een geroutineerde verkoper van het bekende Italiaanse modemerk Byblos. ,,Ik ga naar huis, dit wordt niks, dacht ik.'' Ze vluchtte naar buiten, maar Christine Weiss liep haar achterna en wilde graag één blik in de koffers werpen. En die ene blik bleef niet zonder gevolgen, want intussen heeft Kashiyama voor dit najaar zeventien Eradus-jassen aangekocht.

Vijf jaar geleden studeerde Marjan Eradus met een bad- en strandcollectie af aan de Hogeschool voor de Kunsten te Arnhem. Ze liep vervolgens stage bij Marielle Bolier en werkte als stiliste bij de Bijenkorf, onder andere op de lingerie-afdeling. Toch wilde Eradus het liefst voor zichzelf beginnen en al snel kwam ze met haar bijzondere badjassen in het galeriecircuit terecht.

Haar ontwerpen vielen op door de ingenieuze verknopingen en vervlechtingen op heupen en rug. Intussen is dit smokwerk het handelsmerk van Eradus geworden. ,,In feite is het plooitjes vastzetten volgens een bepaald ritme. Je kunt het zien als een naad of als een vormbepaling. Ik ben met dat simpele gegeven van het smokken allerlei soorten badjassen gaan maken. Daarbij zocht ik bewust naar ontwerpen voor verschillende typen, voor verschillende lichaamsmaten, voor zwangere vrouwen, voor jong en oud.''

De badjassen van Eradus zijn niet goedkoop: prijzen variëren van 370 tot 600 gulden. Bovendien vinden veel mensen de ontwerpen op het eerste gezicht vaak te pompeus, of te zwaar. ,,Het is niet iets wat je ziet en denkt: ah, leuk, kopen!'' zegt ze zelf. ,,De meeste klanten denken er heel lang over na en bestellen soms pas na twee jaar.'' Desondanks wil Eradus geen concessies doen. Binnen het nachtmode-universum vol pasteltinten en strikjes wil ze laten zien dat het ook anders kan. ,,Het is een vreselijke markt. Al die gruwelijke fletse kleuren, die je 's ochtends niet flatteren. Als ik naar de mensen op straat kijk, dan kan ik me niet voorstellen dat iemand zoiets in huis draagt. En dat terwijl je zulke prachtige kleuren in badstof hebt.''

Zelf biedt ze haar klanten acht modellen in verschillende kleurencombinaties aan, die volgens haar vijfhonderd variaties mogelijk maken. Na de badjassen volgden de winterjassen, die nog veel meer haar grote liefde werden. ,,Het is echt kleermakerswerk. Je bent altijd op zoek naar spannende vormvondsten en nieuwe coupe-oplossingen.'' In 1991 kreeg ze er de NVM-award voor, de prijs van de Nederlandse Vereniging van Modejournalisten.

De huidige collectie, die nu in Amsterdam, Bonn, Londen en Parijs in de rekken hangt, is een vervolg op het werk dat toen onderscheiden werd. Ze ontwierp zeven nieuwe modellen: een kort jack van soepele angora, een cape, een grote omhullende kruipjas van langharige alpaca en een zogenaamde "turtle-jas' van vervilte wollen stof. De materialen kiest ze op hun souplesse. ,,Ik zit overal aan te voelen: dit valt op een bepaalde manier, daar kan ik mee kneden...'' Eradus boetseert letterlijk met de stof op de paspop. ,,Ik bedenk nooit iets van tevoren. Eigenlijk reageer ik alleen op de relatie tussen het lichaam en de valling van de stof. Ik heb ook geen onderwerp of thema's. Dat vind ik onzin.''

Als kleine zelfstandige doet de Arnhemse ontwerpster alles zelf en met eigen middelen. Verkoopbaarheid van de ontwerpen is belangrijk, want er moet brood op de plank komen. ,,Mijn jassen krijgen zo langzamerhand hun plekje en dat geeft wel zelfvertrouwen. Maar tegelijkertijd is het ook heel griezelig, want je moet zorgen dat je alle beloften waarmaakt.''

Naast het ontwerpen doceert Eradus aan de afdeling modevormgeving van de Arnhemse Hogeschool voor de Kunsten. ,,Ik miste de context van de academie, of liever gezegd, het ongebreideld experimenteren met kleding zonder enige commerciële beperking. Ik dacht: als ik zoiets niet kan doen, ben ik binnen vijf jaar uitgeblust. Het lesgeven houd je scherp en alert. Het is onmisbare hersengymnastiek.'' (Uit NRC HANDELSBLAD van donderdag 2 september 1993)