In Rio de Janeiro spraken onlangs de Mercosur (Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay met Chili en Bolivia als geassocieerde leden) en de Europese Unie met elkaar onder andere over de afbraak van de tariefmuren die de Europese landbouw beschermen. Het hoeft niet te verbazen dat de Latijnsamerikaanse kranten  die verslag doen van de ontmoeting, de draak steken met het protectionistisch karakter van de Europese landbouwpolitiek. De Mercosur  voert nogal wat industriële producten uit Europa in, en het zou zijn handelsbalans met de EU kunnen rechttrekken door meer agrarische producten naar de EU te exporteren. Maar daar lopen ze tegen een muur van tarifaire en non-tarifaire belemmeringen op. Stel je voor hoe, bekeken vanuit een Brazilaanse of Argentijnse exporteur, het Europese agrarisch paradijs eruit ziet: landbouwers die hun productie tegen gegarandeerde prijzen kunnen afzetten op een markt die door invoerrechten van de wereldmarkt wordt afgeschermd. Met als gevolg dat de prijzen van deze agrarische producten zo’n anderhalf tot twee keer zo hoog zijn als de wereldmarktprijzen. En dat is nog niet alles: dezelfde producenten die door minimumprijzen tot overproductie worden aangezet, worden met  exportsubsidies gesteund om hun overschotten op de wereldmarkt  te dumpen. Aan de ene kant is de Europese consument het haasje, die betaalt teveel voor zijn voedsel. Aan de andere kant onmoeten buitenlandse producenten zoals de Mercosurlanden de Europese producten op hun afzetmarkt. Zij hebben daar last van concurrentievervalsing.

De afgelopen decennia is er onder druk van de buitenwereld al een en ander veranderd in het Europese landbouwbeleid. Met name de zogeheten Cairnes groep waarvan onder andere de Verenigde Staten, Australië, Nieuw Zeeland, Brazilië en Argentinië deel uitmaken, heeft in het kader van de World Trade Organization (WTO) al een aantal hervormingen afgedwongen. Zoals bijvoorbeeld productiebeperkingen en de verschuiving van product- naar inkomenssubsidies. Maar onderschat de Europese landbouwlobby niet. Die is zo sterk dat de zaak nog steeds niet structureel is aangepakt.

De recente gesprekken met Mercosur vormen een actueel en concreet voorbeeld. De Europeanen hebben daar aanvankelijk toegestemd om in 2001 de tarieven aan de orde te stellen. De Mercosurlanden, voornamelijk  Brazilië en Argentinië vonden dat al rijkelijk laat. En nu blijkt in de slotverklaring helemaal geen datum genoemd te worden. Het zijn met name de Fransen die er niets voor voelen om hun agrarische sector bloot te stellen aan import uit de Merscosur. Stel je voor: kippen uit Brazilië, vlees uit Argentinië, wijn uit Chili die vrijelijk Europa. Merscosur produceert zo ongeveer alle agrarische producten efficienter en goedkoper. Toch zou het leerstuk van de comparatieve kostenverschillen ons de weg moeten wijzen naar een voor beide continenten voordelige taakverdeling.  Bijvoorbeeld: het accent op hoogwaardige technologie in Europa en op agrarische productie in Latijns Amerika. Wat wij nu met onze landbouw doen staat daar wel heel ver vanaf.

(RS)

Zie ook:
Handelsblok Mercosur verkeert in crisis, NRC Handelsblad 21 augustus 1999
‘De andere top’, NRC Handelsblad 1 juli 1999
‘Mooie Europese beloftes in Rio', NRC Handelsblad 30 juni 1999
’Beschermde boeren’,  Economie voor jou, 15 februari 1999