Vendex en KBB

Eindelijk dan toch is een lang gekoesterde wens van Vendex-grondlegger Anton Dreesmann in vervulling gegaan. Al in 1976 kocht Dreesmann in het geheim veertig procent van de aandelen van zijn concurrent KBB. Dat werd hem toen niet in dank afgenomen. In 1996 verkocht Vendex zijn KBB-aandelen om onduidelijke redenen. Vandaar dat de nu aangekondigde overname van KBB door Vendex toch nog vrij verrassend is.(zie ‘V&D-concern koopt Bijenkorf’) De problemen bij enkele onderdelen van KBB (M&S en Hema) en bij de leiding van het concern hebben de weerstand tegen overname ongetwijfeld verzwakt. (zie ‘Huwelijk met pistool op de borst’)

Naar de concernomzet gemeten is het huidige Vendex (omzet tegen consumentenprijzen 12,1 miljard gulden) ongeveer drie keer zo groot als KBB(omzet 4,6 miljard gulden). Zo bekeken kun je van een overname spreken. Beperken we ons tot de non-food sector (de warenhuizen, modewinkels, bouwmarkten en speciaalzaken) dan gaat het (tegen consumentenprijzen) bij Vendex om f 3,5 miljard en bij KBB om f 6 miljard. Dat is op de totale Nederlandse non-food bestedingen van f 75 miljard een marktaandeel van bijna 13%.

Vendex is doende zijn uitzendbureau’s en schoonmaakbedrijven te verzelfstandigen onder de naam Vedior. Hetzelfde gebeurt met de levensmiddelentak, (Edah, Konmar en Basismarkt). De nieuwe combinatie Vendex/KBB zou in het boekjaar 1996/97 een omzet van f 9,5 miljard hebben. Bij zo’n gigant rijst de vraag of er sprake is van een zodanige positie op de markt dat de consument daar nadeel van kan ondervinden. Wie de lijst van winkels bekijkt, kan zich niet aan de indruk onttrekken dat je in bijvoorbeeld de Kalverstraat in Amsterdam nauwelijks buiten het concern kunt winkelen. Maar wat is ‘de markt’ in dit geval ?

Zelfs als we ons tot de warenhuizen De Bijenkorf en Vroom&Dreesmann beperken, gaat het om heel veel verschillende markten. Een warenhuis is immers een extreme vorm van parallellisatie: een verzameling winkels die tot verschillende bedrijfskolommen behoren onder één dak. Op het gebied van parfumerie concurreert De Bijenkorf met tal van speciaalzaken en met een keten als Douglas. De afdeling CD’s strijdt met de Free Recordshop om de gunst van de consument. Op speelgoedgebied vindt men Blokker (Intertoys en Bart Smit) met een marktaandeel van meer dan 50% tegenover zich. Ook bij de huishoudelijke artikelen is Blokker de grote concurrent. Bij de kleding is er concurrentie van enkele groten zoals C&A, Peek en Cloppenburg, Hennes en Mauritz (Zweden) en Marks&Spencer, en van honderden kleine winkels.

Vendex exclusief Vedior en voor afsplitsing van de food groep

Vroom&Dreesmann, Edah, Konmar, Basismarkt, Hunkemöller, Kreymborg, Perry Sport, Kijkshop, Hans Anders, America Today, Claudia Sträter, Dixons, Siebel, Schaap&Citroen, Scapino, Pet’s place, Kien, Luigi Lucardi, Valkenberg (Guco)

KBB	De Bijenkorf, Hema, Praxis, Formido, Amici, Prénatal, M&S mode, Bouwvaria, Lampenier, Van Dalen en in de VS Schwarz.

Dit argument van de talloze markten en deelmarkten wordt door de concernleiding aangevoerd tegenover de Europese mededingingsautoriteiten om duidelijk te maken dat van een machtspositie geen sprake is. In het NRCH-hoofdartikel ‘Fusie en consument’ wordt er op gewezen dat we ons van de concurrentie van buitenlandse nieuwkomers niet al te veel moeten voorstellen. Omdat zo ongeveer alle mooie plekjes in de binnensteden al zijn vergeven. Daarmee wordt een van de gebieden aangeroerd waar het concern waarschijnlijk wèl macht heeft: tegenover projectontwikkelaars en gemeenten. In een nieuw winkelcentrum zal het bijvoorbeeld kunnen afdwingen dat er naast Hunkemöller en de Hema eerder een M&S winkel komt dan een kledingwinkel van een concurrent.

(RS)