Overzicht reacties

ARJEN FORTUIN
Zo enthousiast als is gereageerd op het deze week bekend gemaakte thema van de Boekenweek 2001 (Het land van herkomst, over 'schrijven tussen twee culturen'), zo gereserveerd staat literair Nederland tegenover het besluit het boekenweekgeschenk te laten schrijven door de Brits-Indiase schrijver Salman Rushdie.

De uitgeverijen Van Gennep, Vassallucci en De Geus hebben zich van de keuze gedistantieerd. Juist bij die uitgeverijen staan veel meer schrijvers met een multiculturele achtergrond onder contract dan bij de grote uitgeverijen. De drie uitgevers schrijven: 'Het heeft er nu de schijn van dat de CPNB heeft willen gehoorzamen aan de ongeschreven wet om aan een auteur van een van de grote uitgeversconcerns het Boekenweekgeschenk te gunnen. De keuze van Salman Rushdie verdoezelt zo het ontbreken van een multicultureel beleid bij deze uitgeverijen.' Tegenover de onvrede over de keuze voor Rushdie staat tevredenheid over het thema, zegt Oscar van Gelderen van Vassallucci. ''Wij zullen het druk krijgen in de Boekenweek. Bij de grote uitgeverijen kunnen ze wel een paar snipperdagen opnemen.''

Schrijver Abdelkader Benali vindt het thema van de komende Boekenweek 'geweldig', maar hij is niet blij met de keuze voor Rushdie. ''Het leukste voor een schrijver is het maken van het Boekenweekgeschenk en dat wordt ons nu ontnomen. Wij interculturele schrijvers blijven zo een soort aapjes. We krijgen een boekenweek, maar niet de hoofdrol. De vette cheque en de oplage van 750.000 exemplaren gaan naar een internationale topper.''

Zo mist de CPNB bovendien de kans om een brug te slaan naar allochtone jongeren, vindt Benali. ''Ik zie Rushdie niet optreden op een school in de Bijlmer, terwijl je juist op zulke plaatsen moet zijn.'' Andere prominente schrijvers, zoals Harry Mulisch, Moses Isegawa, en Marcel Möring steunen de keuze van de Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, de organisator van de Boekenweek, wel. De CPNB zelf stelt dat het de mogelijkheid tot het strikken van Rushdie, al jaren een favoriet voor de Nobelprijs, niet kon laten lopen.

Het Amsterdamse centrum voor Arabische cultuur El Hizjra, dat al jaren onder meer de El Hizjra-literatuurprijs uitreikt, is ook niet erg te spreken over de keuze voor Rushdie. ''Hij is een buitengewoon goed schrijver'', zegt Simone IJben van het centrum. ''Maar het is opvallend dat de Nederlandse schrijvers tussen twee culturen niet opgemerkt worden. Dat Rushdie de beste keuze is omdat hij veel publiciteit genereert, lijkt mij een belachelijk argument. De publiciteit moeten we gewoon zelf maken. Er zit een stijgende lijn in de belangstelling voor interculturele literatuur, maar ook wij moeten veel moeite doen om aandacht te krijgen. Nederlandse uitgevers zijn weinig geïnteresseerd en dat geldt ook voor de kranten.''

Om een heel andere reden is de organisatie van Rotterdam Culturele Hoofdstad 2001 teleurgesteld over de keuze van de CPNB. Die organisatie had graag Lof der Zotheid - naar het bekendste boek van de Rotterdamse grootheid Erasmus - als Boekenweekthema gezien. Ruth Giebels van de stichting Rotterdam 2001 had in dat geval graag het Boekenbal naar Rotterdam gehaald. ''Dat was mooi geweest, maar de beslissing ligt bij de CPNB. Die hebben uiteindelijk voor iets anders gekozen.''