Overzicht reacties

Door onze redacteur PIETER STEINZ
AMSTERDAM, 17 APRIL. De Indiaas-Engelse schrijver Salman Rushdie zal het geschenk schrijven voor de Boekenweek van 2001. Hij is de eerste niet-Nederlandstalige schrijver die door de Stichting CPNB voor het traditionele Boekenweekgeschenk is benaderd. Zijn opdracht is vrij, maar zijn bijdrage past goed in het thema van de 66ste Boekenweek, die van 14 tot met 24 maart wordt gehouden: 'Het land van herkomst - Schrijven tussen twee culturen'.

,,It's an offer I can't refuse'', zei de schrijver van Middernachtskinderen en De duivelsverzen volgens CPNB-directeur Henk Kraima, toen hem gevraagd werd om het volgende boekenweekgeschenk te schrijven. Niet omdat zijn honorarium zo hoog is - daarover wordt onderhandeld met zijn agentschap, Wylie London - maar omdat een oplage van meer dan 700.000 zelfs voor Rushdie bijzonder is. Rushdie kent het fenomeen Boekenweek: in 1993 gaf het CPNB de bezoekers van het Boekenbal een door hem geschreven brief cadeau, en in 1997 werd op het bal een veiling van auteursportretten gehouden ten bate van het Rushdie Defense Committee.

Kraima is niet bang voor kritiek op keuze van de Stichting CPNB, die elk jaar onder vuur ligt omdat zij voor het geschenkboekje van de Maand van het Spannende Boek (juni) steevast kiest voor een auteur van buitenlandse herkomst.

Kraima: ,,Ieder jaar bekijk je wie de beste ambassadeur zou kunnen zijn van de Boekenweek, en daarbij hoef je niet enghartig te zijn. De CPNB zet zich in voor de verkoop van alle Nederlandstalige boeken, en in de kinderboekenweek hebben we dan ook al geschenken laten schrijven door Tony Ross en Wolf Erlbruch. Een buitenlands boekenweekgeschenk is ook een hommage aan de fantastische vertaaltraditie die Nederland heeft.''

Rushdie (Bombay, 1947) schrijft het 96 pagina's tellende boekje speciaal voor de CPNB, maar zal het daarna ook wereldwijd publiceren. Kraima beklemtoont dat niet voor een buitenlandse grootheid is gekozen om 'over Mulisch heen te komen'; van Harry Mulisch' boekenweekgeschenk Het theater, de brief en de waarheid werden vorige maand 760.000 exemplaren afgezet. ,,Inderdaad werden de auteursnamen en de oplagen van de geschenken de afgelopen jaren steeds groter. Maar zo'n wedloop kun je niet volhouden. Op een gegeven moment kom je uit bij God zelf, die de Bijbel voor de boekenweek herschrijft. Dat kan niet, nog afgezien van het feit dat God het zo beroerd doet op tv.''

Het thema van de Boekenweek 2001, 'Schrijven tussen twee culturen', is mede gekozen omdat Rushdie de boekenweekauteur is. ,,De auteur van het geschenk moet zich thuisvoelen in de Boekenweek'', zegt Kraima, die verzekert dat de onder moslims controversiële Rushdie 'rond de Boekenweek' Nederland uitgebreid zal bezoeken. ,,We willen het in de Boekenweek niet hebben over multiculturaliteit als probleem in de samenleving, maar als verrijking van de literatuur. Denk aan Du Perron, Nabokov en Abdelkader Benali. Met staatssecretaris Van der Ploegs pogingen om allochtonen bij de kunst te betrekken heeft het thema niets te maken.''

Kraima ontkent overigens dat het boekenweekthema op het laatste moment is veranderd; literatuurcriticus Michael Zeeman meende een maand geleden zeker te weten dat het thema 'De lof der zotheid' zou worden en dat de Stichting Rotterdam Culturele Hoofdstad de CPNB betaald zou hebben om voor deze Erasmiaanse invalshoek te kiezen. Kraima: ,,We hebben een groslijst van mogelijke thema's, waaraan kan worden bijgedragen door ambassades, milieugroeperingen en ministeries, die soms erg ver gaan om hun suggesties kracht bij te zetten. Maar niemand kan het Boekenweekthema kopen.''