Kroaten in Bosnië slaags met SFOR

MOSTAR, 7 APRIL. In de Bosnische stad Mostar zijn gisteren vuurgevechten uitgebroken tussen Bosnische Kroaten en militairen van de vredesmacht SFOR. Directe aanleiding vormde onenigheid over de controle op omstreden bankfilialen.

Een menigte van Kroatische demonstranten vernielde SFOR-voertuigen, stak er één in brand en dreigde een hotel te bestormen als vertegenwoordigers van de internationale gemeenschap niet naar buiten zouden komen. Een OVSE-kantoor in Siroki Brijeg werd bestormd en vernield. Er vielen zeker vier gewonden, twee betogers en twee politiemannen. Ook elders in Mostar werden schoten gehoord.

De rellen braken uit nadat vertegenwoordigers van het internationale gezag in Bosnië en plaatselijke functionarissen met ondersteuning van SFOR-soldaten en gemaskerde agenten hadden geprobeerd een bank - zowel het hoofdkantoor als diverse filialen in Mostar en zes andere Bosnische steden - over te nemen. Die bank, de Hercegovacka Banka, wordt gezien als belangrijkste financier van de Bosnisch-Kroatische rebellie die al enige tijd gaande is. De Bosnische Kroaten bestempelden de actie tegen de bank als een "gewapende roofoverval". (Reuters, AFP) Een onzer redacteuren voegt hieraan toe:De rebellie brak vorige maand uit toen de HDZ (Kroatische Democratische Gemeenschap), de extreem-nationalistische partij van de Bosnische Kroaten (en Bosnisch filiaal van de gelijknamige partij van wijlen de Kroatische president Tudjman), eenzijdig een eigen Kroatische entiteit op Bosnisch grondgebied uitriep. Bosnië is sinds het vredesakkoord van Dayton in 1995 verdeeld in twee eenheden: de Servische Republiek en de moslim-Kroatische federatie. Die federatie, 51 procent van het grondgebied, wordt gezamenlijk bestuurd door de Bosnische Kroaten en de Bosnische moslims. De HDZ klaagt al jaren dat de Kroaten door de moslims worden achtergesteld. Het initiatief van de HDZ is scherp veroordeeld door de internationale bestuurder van Bosnië, Wolfgang Petritsch, omdat het een aantasting is van het Dayton-akkoord. De leider van de HDZ, Ante Jelavic, werd door Petritsch ontslagen als co-president van Bosnië. De HDZ zet de strijd niettemin voort. De partij riep onlangs alle Kroaten in het leger van de Bosnische federatie op tot desertie en tot toetreding tot een eigen Bosnisch-Kroatisch leger. Bijna alle achtduizend Bosnisch-Kroatische soldaten gaven aan die oproep gehoor. Een aantal van hun officieren is wegens de rebellie ontslagen door de nieuwbenoemde minister van defensie (een Bosnische Kroaat). Sommige verlaten kazernes zijn door ultra-nationalisten bezet. Er dreigt ook een massale desertie van de Bosnisch-Kroatische politiemannen in de federatie: 90 procent steunt het HDZ-initiatief.