In: 10 theaters

De Sade als Larry Flynt: een gladgestreken martelaar

Door BIANCA STIGTER
Het is wonderlijk hoeveel dingen Philip Kaufman in Quills, zijn vie romancée van de al twee eeuwen omstreden markies De Sade, gewoon weet te maken. Zelfs van necrofilie kijk je in deze film niet op. Het raarste is een scène waarin een moeder en een dochter samen van een verhaal van de naamgever van het sadisme genieten. Lees nou verder, zegt de moeder, nadat ze met een grommend geluidje haar opwinding kenbaar heeft gemaakt.

Quills speelt zich af vlak voor de dood van de markies in 1814, als hij is opgesloten in de psychiatrische inrichting Charenton. Doug Wright, op wiens toneelstuk de film is gebaseerd, heeft daar een sappige komedie over seks, geweld en literatuur gesitueerd. Kaufman zet het in zijn regie allemaal nog eens vet aan; al in de eerste scène laat hij bloed in inkt veranderen waarin de markies zijn pen doopt.

Quills doet vaker denken aan Amadeus en Shakespeare in Love dan aan films die eerder over Sade of naar zijn werk zijn gemaakt.

Quills is een dure productie en kostuums, decors en cinematografie (van de Nederlandse cameraman Rogier Stoffers) zijn allemaal weelderig, net als het spel van Geoffrey Rush, Kate Winslet, Michael Caine en Joaquin Phoenix. Aan Pasolini's ondraaglijk schokkende Salo herinnert Kaufmans biopic nooit, maar evenmin aan Roland Topors biografie van de schrijver. In die surrealistische komedie praatte de markies met zijn pik, waarop een gezichtje was getekend zoals kinderen wel op duimen of kinnen doen. Zulke leuke vondsten hoef je van Kaufman niet te verwachten. De regisseur van Henry and June en The Unbearable Lightness of Being komt aanzetten met alternatieven voor inkt. Sade mocht in Charenton als therapie doorgegaan met schrijven, maar als blijkt dat zijn teksten illegaal gepubliceerd worden, neemt een nieuwe dokter hem zijn schrijfgerei af. Sade schrijft dan door met wijn, met bloed, en uiteindelijk met poep. Kaufman maakt van Sade vooral een held voor de goede zaak van de vrijheid van meningsuiting. In dat opzicht doet Quills nog het meest denken aan The People vs Larry Flynt, waarin een pornokoning de martelaar speelde. Maar Kaufman is niet zo flauw dat hij alle rimpels gladstrijkt. Sade zal op basis van Quills niet door een groot publiek doodgeknuffeld worden. Dankzij een verhaal van de markies pleegt een andere gek bijvoorbeeld wel degelijk een misdaad. Kaufman heeft af en toe ook wel geprobeerd zijn publiek te prikkelen. Het opwindendst in Quills is het feit dat het door Winslet gespeelde wasmeisje dat Sade's manuscripten naar buiten smokkelt en aan haar moeder voorleest, nog maagd is. Dat is wel iets om wakker van te liggen, zo schijnheilig is het.