In: 8 theaters

Toeval en noodlot in psychiatrische omgeving

Door DANA LINSSEN
Na Lola rennt komt de nieuwste film van het Duitse wonderkind Tom Tykwer op het eerste gezicht over als een soort 'Lola sluipt'. Opnieuw is er een hoofdrol weggelegd voor Tykwers muze en levensgezellin, actrice Franka Potente, die haar signaalrode Lola-piekhaar inruilde voor een sluikblonde coupe, die beter bij de slome slaapwandelgang past van Sissi, de vertederend wereldvreemde hoofdpersoon uit Der Krieger und die Kaiserin.

Een van de twee hoofdpersonen om preciezer te zijn, want tegenover de door Tykwer als "de geheime keizerin van een gesloten afdeling van een psychiatrisch ziekenhuis omschreven Sissi staat de zo mogelijk in een nog diepere gevoelsmatige winterslaap verzonken Bodo, de krijgsman uit de titel. Deze twee op een instinctmatige automatische piloot voortlevende jonge mensen worden door Tykwer met een klap bij elkaar gebracht, als Sissi een auto-ongeluk krijgt en Bodo haar - net als eens de prins Sneeuwwitje - wakker kust. Evenals Lola rennt gaat ook Der Krieger und die Kaiserin over de onvermijdelijkheid van de liefde en de vraag of ons leven door noodlot of door toeval wordt voortgestuwd. En net als in Lola rennt dienen verkeersongevallen en bankovervallen als dramatische hulpstukken om de plot vooruit te helpen. Maar waar Lola rennt overkookte van energie en daadkracht, lijkt Der Krieger und die Kaiserin door zijn aanvankelijke bewegingsloosheid ook te willen benadrukken dat er zowel om toeval als noodlot te kunnen doorgronden altijd een handeling nodig is. Dat is een toevoeging die Tykwers consequent onderzochte thematiek weer een stapje verder brengt. Ongeluk en overval zijn de Big Bangs die nodig zijn om de tijd en het leven van zijn twee hoofdpersonen Sissi en Bodo in gang te zetten.Met die mix van onweerstaanbare romantiek en filosofische bespiegelingen over de nu eens noodzakelijk lijkende, dan weer wispelturige loop der dingen voegt Tykwer nog een speelse dubbele bodem aan zijn film toe. Hij lijkt de toeschouwer ook bewust te willen maken van de rol van de filmmaker als dobbelende god, die in de montage tijd, toeval en noodlot naar zijn hand kan zetten. Het gevaar ligt op de loer dat dat cinefiele enthousiasme in prekerigheid zal omslaan. Net zoals Tykwers groots georkestreerde vierde film, met weidse camerabewegingen, plotselinge zooms, een voortdurende tiktak op de tevens door Tykwer (mede)gecomponeerde soundtrack zich graag epische proporties aanmeet. Waar de dwingende vormgeving van Lola rennt Tykwer dwong tot economisch gebruik van filmische vertelmiddelen, wil hij die in Der Krieger und die Kaiserin nog wel eens met hem op de loop laten gaan. Met name de episodes die in Sissi's verleden duiken, haar empathische en zelfs schijnbaar incestueuze verhoudingen met patiënten toedichten, blijven schimmig en doen afbreuk aan de sterke zeggingskracht van het psychiatrisch ziekenhuis als microkosmos.