B E E L D :
Herinneringen
Maarten Huygen
Amusant in Het Zwarte
Schaap: theater-hypnotiseur Rasta Rostelli in de slag met
hypnotherapeuten die hem als bedreigende concurrentie zien. "Ik kan
morgen het Rasta-Rostelli-instituut openen en dan ga ik les geven in
hypnose. Wie het geleerd heeft, kan zichzelf dan hypnotherapeut noemen.
Het is niet beschermd. Iedereen in de zaal kan zich hypnotherapeut
noemen", zei hij uitdagend.
Artiest Rostelli heeft een volle zaal nodig, de hypnotherapeut houdt al circus voor één
patiënt in de behandelkamer, op zoek naar vorige levens of
onvermoede traumatische jeugdervaringen. Patiënten die het misbruik
van vroeger waren vergeten maar er dankzij de hypnose achter kwamen. De
door Rostelli gehypnotiseerde gasten geloven in valse illusies. Dat is
het amusement. Waarom zouden de bij hypnotherapie opgehaalde
herinneringen dan plotseling wel kloppen? Wie was nu het zwarte schaap?
Zo'n verrassende rolwisseling houdt het programma spannend. Hoe langer
geleden een gebeurtenis is, des te zekerder het morele oordeel erover.
Toch wordt voor mij het oorlogsverleden van koningin Wilhelmina
raadselachtiger. Gisteren bij Buitenhof mocht Nanda van der Zee
haar boek over Wilhelmina verdedigen tegen de aanval daarop in de nieuwe
Wilhelmina-biografie door Fasseur die ze overigens nog niet had kunnen
lezen. Volgens Van der Zee zouden er minder joden uit Nederland zijn
gedeporteerd als Wilhelmina in Nederland was gebleven. Ongetwijfeld
heeft Van der Zee het een en ander goed onderzocht maar de stelling dat
Wilhelmina's aanwezigheid veel verschil had uitgemaakt, lijkt me te
speculatief om wetenschappelijk te zijn. Ik denk dan aan het fabeltje
over de Deense koning die met een jodenster op zou hebben
gedemonstreerd. Iedereen gelooft het maar het is fictie uit The
Exodus van Leon Uris. Presentator Peter van Ingen stond sympathiek
tegenover Van der Zee omdat Fasseur niet had gereageerd op een
uitnodiging die nota bene op diens antwoordapparaat was ingesproken.
Zo'n discussie gaat altijd over de vraag hoeveel Wilhelmina en anderen
al wisten van de holocaust. Er worden berichten en uitspraken bij
gehaald en tegenover elkaar gesteld. Was de holocaust moedwillig
genegeerd? Fasseur zelf werd vorige week in B&W stevig
ondervraagd door Paul Witteman over een passage in een radiotoespraak
van 1942 tegen "de uitroeiing" van de joden. Toen wist ze het dus al.
"Waarom was ze er niet vaker op teruggekomen", vroeg Witteman. Volgens
Fasseur was haar toespraak retoriek over de deportaties en was ze lang
zo zeker niet van de massamoord als het leek. In een open, democratische
samenleving is informatie al zo moeilijk te wegen, laat staan onder een
totalitaire bezetter. Mensen waren bezig met overlevingskwesties, die nu
vanuit de morele leunstoel gemakkelijk worden vergeten. Behalve door
berichtsfragmenten die later juist blijken, werden ze overspoeld door
zoveel meer valse geruchten en bakerpraatjes. Waarom kwam de wereld pas
veel te laat achter de massamoorden van Mao en van de Rode Khmer?
Gisteren in Het Journaal debunkte David Barnouw van het Nationaal
Instituut voor Oorlogsdocumentatie de februaristaking, het enige
collectieve verzet tegen de jodenvervolging. Maar volgens Barnouw had
het niets geholpen. "Het verzet in Amsterdam heeft het niet versterkt.
Integendeel, door het harde Duitse optreden, is de sfeer van intimidatie
heel lang blijven bestaan", oordeelde hij. Wat had hij gezegd als
Wilhelmina in Nederland was gebleven?
Hoe zullen de interviews later gaan over het broeikaseffect? We
weten het toch al. De berichtgeving is overweldigend. Waarom doen
we niks? Het benijdenswaardig goede Belgische wetenschapsprogramma
Overleven bracht gisteren een theorie die terrein wint: de
verwarming van de aarde wordt niet veroorzaakt door de mens maar door
magnetische zonneactiviteit. Over vijftig jaar zullen de
televisiepresentatoren absoluut zeker weten welke theorie klopt.