Dennis Hopper

In een reeks profielen van hedendaagse sterren deze week de Amerikaanse regisseur en acteur Dennis Hopper, wiens kunstwerken nu worden tentoongesteld in het Stedelijk Museum en die als acteur een idee geeft hoe het met James Dean had kunnen aflopen.

Door DANA LINSSEN

Halverwege de jaren tachtig vloekte hij zich voor de tweede keer de filmgeschiedenis binnen met het opgeroggelde: 'Don't you fuckin' look at me' in David Lynch' Blue Velvet (1986). Frank Booth - hij auditeerde door Lynch op te bellen met de mededeling: I'm Frank Booth' - was geen aangenaam personage en Dennis Hopper kon zo geweldig snauwen dat hij in de ogen van het filmpubliek als schurk werd herboren.

Toch was dat niet de manier waarop de als Dennis Hooper geboren (17 mei 1936, Dodge City, Kansas) acteur halverwege de jaren vijftig zijn entree op het witte doek maakte. Acteur Hopper debuteerde met een bijrolletje in de film die James Dean beroemd zou maken: Rebel Without a Cause (1955). Hoppers carrière is erg door die van Dean beïnvloed. Een jaar later zouden ze elkaar treffen op de set van Giant en weer was Hopper de rebel aan de zijlijn en zou hij in de daaropvolgende decennia nog diverse malen optreden in film- en documentaireproducties waarin het leven van de jonggestorven held extensief werd uitgeplozen. Hopper is een van de weinige acteurs die de toeschouwer een idee geven van hoe het met James Dean afgelopen zou kunnen zijn, zou hij nu nog geleefd hebben: een verkreukelde charmeur, oncompromisloos en een beetje narrig, maar ook speels, onbetrouwbaar en verneukeratief. Hoppers opstandige gedrag leidde hem als vanzelf naar de film die het symbool werd voor de hele sex 'n' drugs 'n' rock 'n' pop- generatie: Easy Rider (1969), waarmee hij als regisseur zou debuteren. Hopper en medeschrijver en -speler Peter Fonda hadden geen flauw idee waar ze aan begonnen, nog geen half miljoen dollar op zak (terwijl de film wereldwijd veertig miljoen dollar zou opbrengen), een idee over motoren, een drugsdeal en een lsd-trip en de rest is geschiedenis. De bravoure van deze twee outsiders brak het Hollywoodbastion open en een nieuwe generatie filmmakers van Martin Scorsese tot Steven Spielberg plukte er de vruchten van.

Hopper was het niet gegeven zijn succes te evenaren. Zijn volgende filmproject The Last Movie (1971) werd ook daadwerkelijk zijn laatste film voor lange tijd. Vijf huwelijken, zeven regies en ruim 130 film- en televisieoptredens telt zijn biografie nu. Favoriete optredens waren Tom Ripley in Wim Wenders Der Amerikanische Freund (1977) en de dronken fotograaf in Francis Ford Coppola's Apocalypse Now (1979), die hem ook nog castte in Rumble Fish (1983).

De laatste jaren maakten vooral Red Rock West (1993), The Last Days of Frankie the Fly (1997) en Jesus' Son (1999) indruk (niet op het grote Nederlandse publiek, want ze zijn hier alleen maar op video verkrijgbaar) door het gemak waarmee hij speelt. Het lijkt de als acteur gerijpte Hopper allemaal niet meer zoveel te kunnen schelen. Bij vlagen staat hij het zich toe om geniaal te zijn, op andere momenten is hij lachwekkend van nonchalance.