In: 96 theaters

Ridley Scott maakt avonturenfilm over seriemoordenaar

Hannibal is de nieuwe James Bond

Door BIANCA STIGTER
Zou Ridley Scott Lek hebben gezien? In deze film uit 1999 van Jean van de Velde draagt een van de deelnemers aan een shoot-out een baby in een draagzak, een donkerblauwe Babybjörn. Hetzelfde gebeurt nu in Hannibal.

Maar het gebeurde ook al in de roman van Thomas Harris waarop deze film is gebaseerd, die eveneens uit 1999 stamt. Dat Harris en Van de Velde beiden een draagzak in een shoot-out gebruiken, bewijst dat nieuwe zeden en technieken altijd hun weg zullen vinden naar de plot van een film of boek. In Hannibal wordt ook de mobiele telefoon aardig ingezet. In een scène tegen het einde van de film praten de hoofdpersonen in een druk winkelcentrum met elkaar via de microfoons van hun mobieltjes zonder dat de een de ander kan zien. Het lijkt alsof een voice-over plotseling in de werkelijkheid voorkomt. Ook internet mag in de plot een bescheiden rolletje vervullen. Al dat nieuws staat in dienst van onderwerpen die de mens al eeuwen fascineren, moord en kannibalisme, en dat nog eens extra doen sinds The Silence of the Lambs, de film uit 1991 waarop Hannibal het vervolg is. Psychiater Hannibal Lecter verenigt dingen in zich die vaak als een tegenstelling worden ervaren: hij is intelligent en beschaafd, maar ook een beestachtige moordenaar. In The Silence speelde dr. Lecter eigenlijk een grote bijrol. Hij hielp de onervaren FBI-agente Clarice Starling bij het vinden van een moordenaar die zijn slachtoffers niet opat, maar hun huid verwerkte in een jurkje. In Hannibal duikt dr. Lecter, die aan het eind van de eerste film uit de gevangenis ontsnapte, na een ondergronds bestaan van jaren weer op in Italië. En weer wordt Starling als lokaas gebruikt, ditmaal zowel door de FBI als door een schatrijke pedofiel die als enige zijn aanvaring met dr. Lecter overleefde. Dit gruwelijk verminkte slachtoffer wil Lecter op zijn beurt een afgrijselijke marteling laten ondergaan.

Het is niet gelukt voor het vervolg het sterrenteam van de eerste film weer bij elkaar te krijgen. Regisseur Jonathan Demme werd vervangen door Ridley Scott en actrice Jodie Foster (Starling) door Julianne Moore. Het zijn op papier goede vervangers. Scott maakte al in allerlei genres hits, waaronder Blade Runner, Thelma & Louise, en Gladiator. Moore lijkt net zo oud als Foster, straalt net als zij intelligentie uit en doet vaak geen moeite om sexy te zijn. Net als in The Silence behoren de scènes waarin Starling door mannen wordt bekeken, tot de beste van de film. Starling is ouder geworden, en dat heeft haar geen winst opgeleverd. Ze is geen jonge hond meer, maar een vermoeide vrouw die voor haar onkreukbaarheid niet alleen betaalt met de afwezigheid van een man en een kind, maar ook bijna haar baan verliest. Moore speelt haar de hele film met een masker op, waar zelfs dr. Lecter niet meer doorheen kan prikken. Starling en Lecter hebben ook veel minder scènes samen dan in de eerste film.

Gebleven is Anthony Hopkins, maar zijn dr. Lecter is toch ook veranderd, en in dit geval komt dat niet alleen door het scenario. Hopkins, die voor zijn eerste optreden als Hannibal zo geprezen werd om zijn terughoudendheid, overdrijft nu. Dr. Lecter doet af en toe meer denken aan een schurk uit een James Bond-film dan aan de werkelijk verontrustende moordenaar uit The Silence. Er is wel meer in de film dat aan een James Bond doet denken, zoals de production values en de luxueuze locaties. Hannibal speelt zich voor een groot deel af in Florence; verder worden een boerderij op Sardinië, een bank in Genève, een kasteel in New England en een markt in Washington aangedaan. Er valt op die laatste locatie zelfs een groentestal om, zoals in avonturenfilms gebruikelijk is. Het grootste mankement van de film is dat Scott de scènes met de dokter niet eng heeft kunnen of willen maken. Zelfs de laatste scène, waarin dr. Lecter mensenvlees op een wel heel bijzondere manier serveert, doet eerder gniffelen dan huiveren. Het is wel vies, zoals braaksel vies is, het is vaak mooi, gothic vies, maar het is niet griezelig. Hannibal is perverser en minder ondoorgrondelijk dan zijn voorganger. Dat komt vooral omdat de makers er voor gezorgd hebben dat de dokter in deze film alleen slechte mensen eet, mensen die toch opgeruimd moeten worden, zoals een corrupte politieagent, een seksistische ambtenaar of een verminkte pedofiel. In een nieuw vervolg, waar het einde zeker ruimte voor laat, kan de seriemoordenaar misschien wel echt voor James Bond gaan spelen, inclusief een license to kill. Wat is het verschil tussen een kogel en een scalpeermes?