Lord Irvine misbruikte zijn macht door advocaten wier promotie van hem afhangt te vragen de Labourkas te spekken. Tijd voor een hervorming van het Britse rechtssysteem.

Door onze correspondent HANS STEKETEE

LONDEN, 20 FEBR. Je zou denken dat de Lord Chancellor opvalt door zijn paardeharen pruik, goudgerande jas en zijden kousen. Maar Lord Irvine of Lairg, de huidige titelhouder, trekt dezer dagen vooral de aandacht met zijn vele petten.

Derry Irvine (60) is een machtig minister in het kabinet van premier Blair, verantwoordelijk voor de hervorming van de rechtspraak. Als hoofd van de rechterlijke macht benoemt hij rechters en zegt hij welke top- advocaten 'QC' (Queen's Council) achter hun naam mogen zetten. En hij is ceremonieel voorzitter van het Hogerhuis, de Britse 'Eerste Kamer' en het hoogste beroepscollege, waarin hij zelf als rechter kan vonnissen.

Als 'jurist boven de juristen' en een 'politicus boven de politiek' is hij een wandelende paradox. Als Engeland de indruk wekt dat de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht er gescheiden zijn, is het te danken aan het eeuwenoude goochelwerk met petten door Lord Chancellors. Tot voor kort. Want déze Lord Chancellor heeft de illusie ruw verstoord door advocaten uit te nodigen voor een diner in een trendy Londens restaurant, mét de 'uitnodiging' om ten minste tweehonderd pond in de verkiezingskas van Labour te storten.

Irvine's "jolly avondje met mede-Labour-lawyers" in de Atlantic Bar and Grill, waar ook topadvocate en premiersvrouw Cherie Blair aanzat, kreeg een staart. Want zelfs aankomende rechters en kandiaat-QC's die Labour een warm hart toedragen, zagen in het 'vrijblijvende' verzoek van de man die hen moet benoemen een poging tot chantage. Voor de oppositie, die nog goed weet welke prijs staat op het mengen van politieke en financiële belangen, is de rel in de aanloop naar de verkiezingen een godsgeschenk. De Tories eisen Irvine's bepruikte hoofd omdat hij de onpartijdigheid van zijn functie in gevaar zou hebben gebracht.

Daar zal het wel niet van komen. Blair, die als aankomend advocaat in de jaren '70 stage liep in Irvine's Londense praktijk en daar zijn latere vrouw Cherie ontmoette, zal hem niet laten vallen. Maar het is niet voor het eerst dat Irvine in opspraak raakt. Zo liet hij zijn privé- vertrekken in het Hogerhuis voor drie miljoen gulden aan handbedrukt zijden behang aanbrengen op staatskosten. En twee beroepszaken - over seksisme bij benoemingen en over het voortrekken van zijn eigen kantoor bij overheidswerk - hebben de statuur van de autoritaire Schot evenmin goed gedaan.

De rel rond het fundraising-etentje biedt politici van meerdere gezindten de kans om de hervorming van het ambt van Lord Chancellor, die ze al langer wensen, door te drukken. Welke petten hij moet inleveren is onzeker, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat hij nog langer rechters mag aanstellen. Dat wordt vrijwel zeker werk voor een onafhankelijke commissie, een idee waarmee Labour in de oppositie al eens speelde en dat Irvine "nooit heeft uitgesloten", zei hij gisteren. Of het daarbij blijft is de vraag. Ook is de vraag of de Europese Conventie van de Rechten van de Mens, die rechters over regeringen laat oordelen, wel is te rijmen met een minister-als-rechter. "Mattheus leert dat men geen twee meesters tegelijk kan dienen", zei de liberale Lord Lester gisteren. "[Irvine] dient er wel drie of vier. Zijn naïveteit toont dat zijn ambt hervormd moet worden."