Door onze correspondent HANS BUDDINGH'
BRUSSEL, 14 FEBR. De Europese Commissie wil wegens de gekkekoeiencrisis de rundveestapel en rundvleesproductie fors beperken door aanpassing van premies, wijziging van de zogeheten opkoopregeling en stimulering van extensieve veeteelt. Eurocommissaris Franz Fischler (Landbouw) maakte deze voorstellen gisteren in het Europees Parlement bekend.

De Europese ministers van Landbouw buigen zich er op 26 februari over. Volgens Fischler vormen de groeiende voorraden onverkoopbaar rundvlees, het wantrouwen van de consument en de oplopende kosten van de BSE-crisis een "hoog explosief mengsel" dat voor de rundveehouders en de Europese landbouwpolitiek enorme schade kan aanrichten. "Ons 7-puntenplan moet het mogelijk maken het lont uit de tikkende tijdbom te halen", aldus Fischler gisteren. De Oostenrijkse Eurocommissaris noemde zijn voorstellen ook "de enige mogelijkheid" om inkomensverlies voor de boeren op middellange termijn te matigen. De voorstellen moeten ook leiden tot herstel van het consumentenvertrouwen. Volgens Fischler is het 7-puntenplan "geen systeemrevolutie", omdat bij de in 1999 in Berlijn (Agenda 2000) gemaakte afspraken ook al sprake was van daling van garantieprijzen en stimulering van extensieve veeteelt. Eurocommissaris Fischler verklaarde wel opnieuw dat in 2002 bij de 'midterm-review' van Agenda 2000 de hele landbouwsector onder de loep moet worden genomen. Hij kondigde aan dat de Europese Commissie dit jaar diepgaande studies gaat maken van de agrarische sectoren. Fischler onderstreepte gisteren dat de kosten voor de aanpak van de BSE-crisis binnen het in Berlijn tot 2006 vastgelegde Europese landbouwbudget blijven. Dit betekent dat extra uitgaven voor de rundvleessector moeten komen uit besparingen in andere landbouwsectoren wat tot politiek gevoelige discussie tussen lidstaten kan leiden. "Op middellange termijn is er slechts één weg naar voren. Nu handelen om de rundvleesproductie van morgen te beperken, minder intensieve productiemethoden te bevorderen en biologische landbouw te bevoordelen", aldus Fischler.

Voor dit jaar is al de besteding van 971 miljoen euro (2,13 miljard gulden) goedgekeurd voor de aanpak van de BSE-crisis, onder meer voor het speciale 'opkoopprogramma ter vernietiging' van runderen ouder dan 30 maanden. Voor 2002 raamt de Europese Commissie de kosten op 1.145 miljoen euro. Hierbij gaat zij uit van vermindering van de consumptie met 10 procent in 2001. Twee weken geleden sprak Fischler over een overschot van 785.000 ton rundvlees in 2001. Volgens Fischler zullen vanaf 2004 besparingen ontstaan, omdat de maatregelen ter vermindering van de rundveestapel dan effect gaan sorteren.

Een van de voorstellen is de speciale premie voor mannelijke runderen te beperken van 2 tot 1,8 runderen per hectare. Verder moet de extensivering van de rundveeteelt worden gestimuleerd door bedrijven de speciale premie voor maximaal 90 runderen toe te kennen. Verder wil Fischler de mogelijkheden voor vrijwillige interventie-opkoop van rundvlees uitbreiden om het prijspeil te steunen. Hierdoor kan worden voorkomen dat het prijspeil zover zakt dat de dure 'vangnet-regeling' intreedt. Deze regeling verplicht de EU tegen een vaste prijs vlees op te kopen als de marktprijs lager ligt dan zestig procent van het richtniveau. Volgens Fischler is dit deze week in Nederland en Duitsland gebeurd.

De voorstellen van de Commissie om de rundveestapel in Europa te verkleinen leiden tot verdeelde reacties in Nederland. Minister Brinkhorst (Landbouw) reageerde gisteravond in eerste instantie positief. Hij noemde het " onvermijdelijk" de veestapel op termijn structureel te verkleinen. Het Productschap voor Vee en Vlees (PVE) en LTO-Nederland vinden juist dat de maatregelen tekort schieten om de markt op korte termijn te herstellen. "De ervaring leert dat het consumentenvertrouwen in rundvlees zich weer herstelt", aldus J. Jongerius van het productschap PVE.

Landbouw studeert nog op het voorstel van Fischler dat moet voorkomen dat de vangnetregeling in werking treedt. Voor de EU is deze regeling duurder dan de nu geldende tijdelijke opkoopregeling, waarbij dertig procent van de kosten voor rekening van de lidstaten komt. Voor Nederland betekent het opschorten van de vangnetregeling een forse extra uitgave. Deze week zakte de prijs onder het interventieniveau in Nederland en Duitsland. Volgens Jongerius kunnen vooralsnog weinig vleesproducenten gebruik maken van de interventie.