De Palestijnse aanslag van vanochtend in Israël tekent de snelle escalatie van het onderlinge geweld sinds de verkiezing van Ariel Sharon als premier van Israël.

Door onze correspondent SALOMON BOUMAN

TEL AVIV, 14 FEBR. De Israëlische veiligheidsdiensten hebben nooit vermoed dat de rustige Palestijnse buschauffeur uit Gaza het Israëlische volk met zijn bus zo'n zware klap zou toedienen. De man voldeed aan alle veiligheidsvoorwaarden om Palestijnse arbeiders uit Gaza naar hun werk in Ramle in Israël te rijden en aan het einde van de dag weer op te halen voor de terugtocht naar de Gazastrook. Dat deed hij al vijf jaar. Hij was ouder dan 35 jaar, getrouwd en vader van vijf kinderen. Met zo'n achtergrond en schoon strafblad passeerde hij met vlag en wimpel de Israëlische veiligheidszeef. Dat deze betrouwbaar geachte Palestijnse buschauffeur zich vanmorgen als een levensgevaarlijke terrorist ontpopte is tekenend voor snelle escalatie van Israëlisch-Palestijns geweld sedert het Israëlische volk op 6 februari Likudleider Ariel Sharon met overweldigende meerderheid tot premier koos. De machine van wraak en weerwraak is sedert dat breekpunt in de Israëlische politiek op hogere toeren gaan draaien. Gisteren liquideerden Israëlische helikopters een hoge officier van Yasser Arafats lijfwacht, Eenheid 17. Sjeik Ahmed Yassin, de leider van Hamas, zei Israël onmiddellijk wraak aan. Het is nog niet duidelijk of de Palestijnse chauffeur vanmorgen in opdracht van Hamas of op eigen initiatief zijn bus met volle snelheid op de menigte liet inrijden.

Voor de zege van Sharon op premier Ehud Barak waarschuwden Israëlische veiligheidskringen al voor een nieuwe terreurgolf van de zijde van Hamas, de Islamitische Jihad en als nieuw element Hezbollah in de rij van fundamentalistische organisaties die onder alle omstandigheden de strijd tegen Israël willen voortzetten. Dit keer is de terreur, in de Palestijnse terminologie "verzet tegen de bezetting", niet tegen een vredeskans gericht maar wordt zij aangedreven door het ineenstorten van het Israëlisch-Palestijnse vredesproces. Palestijnse woede, gevoed door een weer snel oplopend aantal Palestijnse doden en gewonden bij gevechten met Israëlische troepen in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever, is het smeermiddel van de intifadah waarbij ook strijders van Arafats Al- Fatah organisatie zijn betrokken.

De gekozen premier Sharon is nu zowel rode lap als schietschijf voor het Palestijnse verzet. Arafat reageerde in eerste instantie gematigd op de verkiezingszege van deze vechtersbaas met zijn bekende anti-Palestijnse reputatie. Hij en Arabische leiders zouden de kat wel eens uit de boom kijken alvorens conclusies te trekken. De militante Palestijnse organisaties denken daar anders over. In pamfletten begroeten zij Sharons zege op Barak in woorden die als een oorlogsverklaring kunnen worden opgevat. Nationalistische en moslim-fundamentalistische krachten riepen onmiddellijk op tot escalatie van de intifadah om "Sharons agressieve politiek tot een last voor de Israëlische samenleving te maken". Sjeik Ikrima Sabri, de mufti van Jeruzalem, zei in vraaggesprekken met Arabische kranten dat de "deuren van de hel voor Sharons escalatie zullen opengaan".

Sharons verwerping van geboekte vooruitgang in het vredesproces onder premier Barak in Camp David en Taba, met steun overigens van Washington en Barak zelf, maakt het Arafat moeilijker dan hij het al heeft om effectieve controle over de verschillende Palestijnse fracties uit te oefenen. Als gevolg daarvan kan de aanslag van vandaag Israëlische represailles uitlokken die op hun beurt de autoriteit van Arafat verder ondermijnen. Sharons verkiezing als premier en zijn voor de Palestijnen weinig hoopgevende politiek zijn de speelbal geworden in de interne Palestijnse machtsstrijd. Ook in dat licht kan de escalatie van het Palestijnse geweld worden gezien.

Het Israëlische politieke antwoord is de zo snel mogelijke vorming van een regering van nationale eenheid om de noodsituatie het hoofd te bieden. Na de aanslag van vanmorgen is het aannemelijker dan het gisteren was dat de verslagen premier Barak om redenen van nationale verantwoordelijkheid als minister van Defensie in een regering onder Sharon zal terugkeren. Wat zal die regering doen? In het ontwerpregeringsprogramma wordt over interimoplossingen met de Palestijnen gesproken. Wie de Palestijnse partner voor zo'n optie moet zijn is een raadsel. Duidelijk is echter wel dat Sharon en Barak het roerend met elkaar eens zijn over unilaterale afscheiding van de Palestijnen als er geen Palestijnse partner is. "Zij daar, wij hier", zei Barak zo vaak de laatste tijd.