Problemen KPN escaleren

Nu de beursgang van het Franse mobiele telecombedrijf Orange op een fiasco dreigt uit te lopen, staat KPN tot zijn middel in het drijfzand.

Door onze redacteuren STÉPHANE ALONSO en MAARTEN SCHINKEL

ROTTERDAM, 14 FEBR. Een dubbele klap trof telecombedrijf KPN gisteren en vanmorgen. Eerst bleek dat de beursgang van het Franse mobiele telecombedrijf Orange, waarmee de Franse telecomgigant France Telecom nieuw kapitaal aantrok, onder zijn uitgifteprijs van 9,50 euro voor particulieren dook. Vanmorgen kelderde het tegen het middaguur verder tot 8,87 euro. Daarnaast kwam de Amerikaanse kredietbeoordelaar Moody's gisteren met het nieuws dat KPN's schulden opnieuw worden afgewaardeerd. KPN gaat naar een status van 'Baa2', en is daarmee de laagst gewaardeerde speler onder de gevestigde telecomreuzen in Europa.

De dubbele klap galmde vanmorgen door over de aandelen- en obligatiemarkt. Gisteren was al 3 procent verloren, vanmorgen gaf KPN opnieuw ruim 6 procent van de aandelenkoers prijs.

De afwaardering door Moody's van KPN ging ook als een schok door de obligatiemarkt, waar schulden van telecombedrijven worden verhandeld. Daar werd KPN's nieuwe status duidelijk uit het stijgende verschil tussen de effectieve rente op KPN-obligaties en obligaties van andere telecombedrijven met een vergelijkbare looptijd. "De huidige rating van KPN is nog nét investment grade", zegt fondsmanager M. Meijers van het High Yield Fund van Robeco, dat in hoogrentende obligaties belegt. "Maar de vooruitzichten zijn negatief." Mocht KPN nog twee stapjes naar beneden worden bijgesteld door Moody's, dan zullen veel institutionele beleggers de obligaties niet meer in portefeuille mogen hebben. Hoewel dat kan betekenen dat de obligaties op voorhand worden gedumpt, denkt Meijers dat fondsbeheerders er pragmatisch mee om zullen gaan. "Beleggers zijn zich heel bewust van het risico dat aan KPN kleeft, maar ze gaan er niet van uit dat de obligaties daadwerkelijk naar het high yield universum (de klasse van zeer riskante en hoogrentende obligaties, red.) verhuizen."

Alleen al de vraag of KPN-schulden de 'junk-status' krijgen of niet, onderstreept dat het bedrijf tot aan het middel in het drijfzand staat. Vooral door de hoge uitgaven en investeringen in de derde generatie telefonie (UMTS) zijn Europese telecombedrijven zwaar beladen met schulden. En KPN hoort volgens Moody's tot de meest precaire gevallen. De kredietbeoordelaar schat de netto-schuld van KPN momenteel op 22 miljard euro en denkt niet dat KPN er dit jaar nog in zal slagen om de lasten aanzienlijk te verlichten. "KPN heeft momenteel minder financiële flexibiliteit dan andere ex-monopolisten in Europa", zegt analist A. Fischer van Moody's.

KPN streeft er weliswaar naar om de overtollige balast van het bedrijf in de verkoop te doen, maar volgens Fischer is het de vraag hoeveel deze bezittingen opleveren. Potentiële kopers van KPN-belangen, andere telecombedrijven, gaan zelf ook gebukt onder een schuldenlast en zijn zelf druk met het verkopen van het tafelzilver. Bovendien is KPN's tafelzilver volgens Moody's van mindere kwaliteit dan dat van zijn concurrenten.

Het meest heikele punt daarbij is de verkoop, door middel van een beursgang, van een deel van KPN's mobiele telefoniedochter KPN Mobile. KPN zelf hield vorig jaar rekening met een beursopbrengst van 8 10 miljard euro. Moody's voorziet, vooral na de afwaardering en beursgang van het mobiele telefoniebedrijf Orange, een opbrengst van rond de 5 miljard euro. Dat lijkt na gisteren nog genereus. Orange, dat dé testcase was, ging naar de beurs tegen een waardering van negen maal de in 2003 verwachte bedrijfswinst voor afschrijvingen in 2003. Op basis van beschikbare prognoses is de beurswaarde van KPN Mobile volgens die maatstaf nog geen 15 miljard euro. Om daar 5 miljard euro van te verzilveren, zou eenderde van de aandelen moeten worden verkocht.

Fischer signaleert een interessant probleem: KPN heeft de handen niet vrij bij een eventuele beursgang van zijn dochter. Alles moet in overleg gebeuren met partners NTT Docomo (Japan) en BellSouth (VS). De Japanners hebben een belang van 15 procent in KPN Mobile. BellSouth heeft recht op een belang tussen de 24 en 29 procent. Andere ex- monopolisten in Europa kunnen naar eigen inzicht besluiten een groter belang naar de beurs te brengen, als de financiële troebelen hierom vragen. Maar voor KPN is het niet langer ondenkbaar dat het, om zichzelf te redden, de meerderheid in KPN Mobile zal moeten afstaan. De beurskoers van Orange, de mobiele telefoniedochter van France Telecom, is gisteren onder de uitgifteprijs van 9,50 euro gezakt. Vanochtend daalde het aandeel verder met 5,6 procent naar 8,87 euro.

De meeste telecomaandelen lieten gisterochtend een lichte opleving zien, nadat France Telecom bekendmaakte Orange voor de laagste mogelijke uitgifteprijs naar de beurs te zullen brengen. De aandelen van France Telecom, Deutsche Telekom en British Telecom eindigden de dag echter 2 procent of meer lager, mede door het nieuws dat kredietbeoordelaar Moody's de risico's van leningen aan telecombedrijf KPN hoger inschat.

Moody's denkt dat KPN er dit jaar niet in zal slagen om de schuldenlast van 22 miljard euro aanzienlijk te verlichten. KPN wil de schuld verlichten met de verkoop van 27 posities in bedrijven buiten Nederland en met een mogelijke beursgang van mobiele telefoniedochter KPN Mobile.

De status van KPN is verlaagd van 'A3' naar 'Baa2', een stapje lager dan de rating vorige maand van kredietbeoordelaar Standard & Poor's. KPN is de eerste ex-monopolist in Europa die zijn A-status verliest. Het aandeel van KPN daalde gisteren met 2,8 procent tot 13,85 euro. Vanochtend daalde het aandeel verder met ruim 6 procent tot 12,93 euro.