Val Kilmer

In de reeks sterrenprofielen deze week Val Kilmer, de in het theater geschoolde acteur met Cherokeebloed, die aan zijn uiterst gevarieerde lijst van rollen onlangs een amanuensis op Mars toevoegde in Red Planet.

Door HANS BEEREKAMP

De filmquizvraag wat Doc Holliday, Willem De Kooning en Elvis Presley gemeen hebben zou een stuk eenvoudiger worden wanneer aan het rijtje Jim Morrison, Batman en The Saint worden toegevoegd. Val Edward Kilmer (Los Angeles, 31 december 1959) speelde ook Hamlet in het theater en sprak de stem in van Mozes én van God in de tekenfilm The Prince of Egypt. In interviews zei Kilmer een hekel te hebben aan de oppervlakkigheid van televisie en veel liever op de planken te staan dan voor een camera. Verlegenheid en onhandigheid - vaak zie je Kilmer in rollen met zijn vingers frommelen - zouden de sexy acteur met een deel Cherokeebloed, die op zijn zeventiende werd aangenomen in het prestigieuze New-Yorkse dramaklasje van Juilliard, belemmeren in heloedvol vervullen van een rol in de media als superster. Liever rommelt hij wat op zijn ranch met drie buffels, waarvan er een naar James Brown is vernoemd.

Het kameleontisch vermogen van Kilmer, die in Oliver Stone's filmbiografie The Doors (1991) niet alleen Jim Morrison overtuigend gestalte gaf, maar ook alle muzikale nummers met de exacte stemintonatie zelf nazong, wijst op een gedegen benadering van zijn beroep. Maar de keuze van veel van zijn rollen wijst niet op een hoog ontwikkelde smaak, en zijn hopeloze optreden bij de Nederlandse première van The Saint (1997), door een bezoek aan de coffeeshop nauwelijks in staat tot het uitbrengen van samenhangende zinnen, wijst evenmin op een erg professionele houding.

Kilmers eerste filmrol, als een door Paul Anka en Gene Vincent geïnspireerde rockzanger en spion in Oost-Duitsland in Top Secret! (1984), beloofde vooral een komische carrière. Daar kwam verandering in door de film die hem de sterstatus bezorgde: de superhit Top Gun (Tony Scott, 1986), waarin hij als de coole vliegenier Ice Tom Cruise uitdaagt. Op de set van Willow ontmoette hij een Britse actrice uit The Singing Detective, die tijdens haar in 1996 ontbonden huwelijk met de ster alleen nog als Joanne Whalley-Kilmer in credits verscheen. Het is onduidelijk of de neergang van Kilmers filmloopbaan sinds de scheiding op toeval berust, maar na de dievenpartner van Robert DeNiro in Heat (Michael Mann, 1995) heeft Kilmer nog slechts in inferieure films gefigureerd, zoals The Ghost and the Darkness, The Island of Dr. Moreau en At First Sight. De uitzondering was een piepklein rolletje als Willem De Kooning in Ed Harris' biografie Pollock. Het optreden als amanuensis op Mars in Red Planet zal zijn loopbaan geen nieuw elan verschaffen. Meer toekomst biedt wellicht Kilmer dichterschap: hij publiceerde een bundel, waaruit het aan voormalige vlam Michelle Pfeiffer opgedragen gedicht Pfeiffer Howls at the Moon niet onopgemerkt bleef.