Vanavond begint het International Film Festival Rotterdam met de feestelijke vertoning van achttien films. Het gigantische aanbod wordt dit jaar overzichtelijker gepresenteerd.

Door HANS BEEREKAMP

De organisatie van de andere Europese Culturele Hoofdstad 2001, Porto, klaagde dat hun collega's in Rotterdam voor de gelegenheid maar twee korte films hadden geproduceerd. Ze hebben niet goed geteld: in de serie Tales of Two Cities, alle zes in wereldpremière tijdens het International Film Festival Rotterdam, gaan weliswaar vier korte films over Porto en twee (van Stella van Voorst van Beest en Karel Doing) over Rotterdam, maar het festival zelf gaf ook opdracht aan tien filmmakers uit de hele wereld om elk een videodagboek over een havenstad te vervaardigen.

De Portugese vergissing is begrijpelijk. De 408 pagina's tellende, in een klein lettertype opgemaakte festivalcatalogus staat zo boordevol informatie, dat het uren duurt om zelfs de hoofdlijnen in kaart te brengen. Hoe veel lange en korte films, videoproducties en - installaties, cd-roms en on-line-presentaties er precies in Rotterdam te zien zijn de komende twaalf dagen, heeft de festivalorganisatie niet eens meer geteld.

Vorig jaar weerklonk niet alleen de al een paar jaar gehoorde kritiek dat het programma zo onoverzichtelijk is geworden, maar vooral de mening dat er een discrepantie dreigt te ontstaan tussen de verschillende functies van het Rotterdamse festival: enerzijds de presentatie aan een breed Nederlands publiek van kwalitatief interessante nieuwe bioscoopfilms, anderzijds een internationaal toonaangevend laboratorium, waar van vormexperimenten, onbekende auteurs en nieuwe ideeën kennis genomen kan worden.

De sinds een half jaar tweehoofdige directie, Simon Field en Sandra den Hamer, heeft zich ingespannen om die kritiek te doen verstommen. In de eerste plaats is het aantal films die al een Nederlandse distributeur hebben, en dus later nog terugkomen, verminderd. Ze bepalen ook minder het gezicht van het programma, zoals vorig jaar de openingsfilm The Insider. Er is ook hard gewerkt aan verhoging van het aanzien van de competitie om de drie Tiger Awards. Ter gelegenheid van zijn dertigste verjaardag biedt het festival zesduizend gasten vanavond achttien verschillende films aan, uit vrijwel alle secties. Ook de rest van de week worden de festivalbezoekers bijna gedwongen om te gaan grasduinen op onbekend terrein. In de catalogus zijn de talloze korte films gegroepeerd naar thema of genre. Het is het begin van een betere presentatie, die er waarschijnlijk toe zal leiden dat de monstrueuze vergaarbak, die Hoofdprogramma heet, volgend jaar opgedeeld zal worden in meer overzichtelijke deelprogramma's.

Als bijdrage aan de Culturele Hoofdstad verhuisde het festival dit jaar al een aantal films van het hoofdprogramma naar twee nevensecties: de een is een verzameling oude en nieuwe films over havensteden,vernoemd naar Elia Kazans klassieker On the Waterfront. De andere, als hommage aan Erasmus Lof der zotheid gedoopt, bevat oude en nieuwe komedies en satires. Gastprogrammeur Edwin Carels selecteerde een aantal meditatieve, bewegende bidprentjes onder de titel Ex Voto: Mapping the Heart.

International Film Festival Rotterdam. Pathé Schouwburgplein, Luxor, Cinerama, Lantaren/Venster, De Unie, Museum Boijmans Van Beuningen. 24 jan t/m 4 febr. Res. 0108909000. Inl. www.filmfestivalrotterdam.com.