R A D I O V O O R A F :
Geluk kun je meten
ELLEN DE BRUIN
Zoiets ongrijpbaars en
persoonlijks als geluk, kun je dat meten? Ja hoor, geen probleem. Je
vraagt gewoon aan mensen: "Hoe gelukkig bent u over het algemeen?" Of:
"Hoe tevreden bent u met het leven dat u leidt?" Er zijn wetenschappers
die dat bijna dagelijks doen en over de antwoorden publiceren in
tijdschriften als Journal of Happiness Studies.
Het moet leiden tot het antwoord op een van de voornaamste levensvragen: wat maakt een
mens gelukkig? Dinsdag stond Marieke Smithuis van het NCRV-
radioprogramma Schuim en As een uur lang kleumend op een brug in
Amsterdam om dat aan willekeurige passanten te vragen. Gezondheid,
geld, hun vriend of vriendin, zeiden de meesten. "Maar, " zegt zij, "er
was ook iemand die net een dure walkman had gekocht waar hij heel
tevreden over was." Morgen kan Ruut Veenhoven van de Rotterdamse Erasmus
Universiteit, Nederlands bekendste geluksonderzoeker, op de
minireportage reageren. Hij is live te gast tijdens het eerste deel
van Schuim en As. De antwoorden zullen hem niet verbazen, denkt
Smithuis. "Het zijn dezelfde pijlers die in Veenhovens onderzoek naar
voren komen." Behalve de walkman dan. Toch valt er verder wel een hoop
verrassends te melden over menselijk geluk, aldus Smithuis. "Ik dacht
altijd dat je van kinderen gelukkiger werd, maar het tegendeel is waar.
En jongere vrouwen zijn iets gelukkiger dan jonge mannen, maar oudere
mannen zijn weer gelukkiger dan oudere vrouwen. Dat lijkt met hun
kansen op de relatiemarkt samen te hangen. Ik vind het wel iets cynisch
hebben: je leest het elke week in kulblaadjes en dan is er toch iets
van waar."
Veenhovens favoriete onderzoeksresultaat is dat mensen in
individualistische samenlevingen gelukkiger zijn. "Ze zeiden altijd dat
individualisering zou leiden tot depressiviteit, vervreemding. Maar in
collectivistische samenlevingen zoals Japan geven mensen hun geluk een
zesje; in Nederland gaan we al gauw richting acht. Een tien is niet
haalbaar, denk ik." Al streven we daar wel naar. Bijvoorbeeld onder
leiding van John van Heel, directeur van het Quality of Life Instituut
te Weert. Een van zijn tips voor een gelukkig leven: poets elke avond
om negen uur je tanden en drink daarna alleen nog water. Ook daarop mag
Veenhoven morgen reageren.
Schuim en as, morgen, radio 5, 14.02-16.02u.