NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Als het zevende gebod (gij zult niet echtbreken) langskomt, wordt het spannend. Iedere volwassene begrijpt het onderwerp. In de Ikon-documentaireserie over de tien geboden (ook zo'n eigentijds onderwerp) werd het overspel behandeld door Fatima Jebli Ouazzani.

De geportretteerde figuren bepleitten openheid over seksuele uitstapjes en dat was tegen de tijdgeest in. Na vele jaren van vaak desastreuze open huwelijken is de leugen om bestwil weer in zwang. Seks wordt niet langer onschuldig geacht en de gevaarlijke kanten moeten juist met omzichtigheid, desnoods schijnheiligheid, worden bedwongen. Na overtreding van het zevende gebod is het kwaad al geschied en dan kan schending van 'gij zult tegen uw naaste niet vals getuigen' er nog wel bij.

Maar iedereen is anders en het geportretteerde paar geloofde na jaren samenzijn en vele escapades nog steeds in het open huwelijk. Zij waren rond de vijftig en de vrouw had met instemming van haar man vrienden erbij. Met een trots, waar ik niet in kan komen, beschreef hij hoe ze een jonge vriend had gehad met wie "de stukken ervan afvlogen". Hij gunt het haar omdat hij denkt dat hij zelf niet genoeg warmte kan geven.

Het verlangen naar openheid kwam voort uit het verleden van de vrouw. Op haar achtste jaar had zij haar moeder thuis naakt in de armen van een vreemde meneer betrapt. Ze zag hem in haar armen, rende de straat op en vertelde lachend aan iedereen: "Ik heb blote billen gezien". Sindsdien haatte haar moeder haar om haar kennis van het grote geheim. Op haar zestiende deed de vrouw een vergeefse zelfmoordpoging met slaappillen.

Of betrappen bij overspel de enige reden van de moederhaat was, wie zal het zeggen, maar in zo'n verhaal achteraf worden oorzaak en gevolg altijd keurig geordend. De generatie die leed onder grote geheimen gooide alle deuren open. Ouazzani had daar ter completering de meer op seksuele trouw ingestelde jongere generatie aan kunnen toevoegen - maar dat is voor die andere christenen van de EO. Als derde portret nam ze een Amerikaanse gigolo die ook met paren had gevreeën en daar zijn theorietjes over had. Met zijn lange Fabio-haar deed hij me denken aan die nachtelijke porno-documentaires op SBS6.

Toch, een platte bekentenissenshow was het niet. Het paar sprak niet in therapeutische clichés. Ze speelden een rol in hun eigen drama, zodat feit en fictie wat door elkaar heen liepen. De vrouw zette een tentje op zoals ze dat had gedaan toen ze voor een paar dagen het huis had verlaten. Aanleiding was dat de man na zes jaar openheid ook eens een vriendin had. De man liet zich in de duinen van Castricum filmen, zoals hij daar rondliep toen hij op zijn beurt tijdelijk was vertrokken. Daar doorheen afbeeldingen van een slang die met gespleten tong over een Mariabeeld glibberde, variatie op katholieke kitsch. Adam en Eva waren toch de enigen in het paradijs, dus zij hadden geen gelegenheid tot overspel.

De Tien Geboden-serie is niet altijd zo boeiend. De geboden zijn niet meer dan een aanleiding vooruiteenlopende documentaires, zodat samenhang ontbreekt. Je hoeft ook niet alles te zien. Paul Cohen had een film-essay over het eerbiedigen van de sabbat, wat volgens hem minder gebeurt. Maar vaste rustdagen worden juist meer dan vroeger gerespecteerd, denk aan de weekeinddiensten van huisartsen en het sluiten van hele volcontinu-industrieën. Sterker vond ik Niek Koppen's portret van een man die als kind naar een inrichting moest omdat zijn vader was verdwenen en zijn moeder hem alleen niet aankon. Over gevaarlijke seks gesproken. Koppen had indertijd al een documentaire over hem gemaakt en toen verheugde de jongen zich al op volwassenheid. Je verwacht dat hij als hulpeloos slachtoffer voor galg en rad was opgegroeid, maar nee: hij is een succesvol internetzakenman, met vriendin. Hij zei dat ouders de eerbewijzen van hun kinderen ook moesten verdienen. Ingewikkeld, die Tien Geboden.

( a d v e r t e n t i e s )