Internet is weer in een fase van anti-hype geraakt. Geldkranen gaan dicht en mensen worden op straat gezet. Ook bij Amerikaanse nieuwssites die lang voorbeelden van succes waren, wordt met kracht bezuinigd.

LUCAS LIGTENBERG

De website van de Industry Standard, een blad dat de dotcoms volgt, heeft een zogeheten 'ontslagenvolger' (zie de layoff tracker op www.thestandard.com). Begin deze week werd de stand van 40.660 bereikt nadat de New York Times 69 man van zijn internetpoot New York Times Digital ontsloeg. Het internetbedrijfje van de Times heeft vierhonderd man in dienst, dus dat is 17 procent van het personeelsbestand. Het betreft een kaasschaaf-operatie die zich uitstrekt over alle lagen, functies en de vier vestigingen. Maar het is opnieuw een stap terug voor het bedrijf, dat vorig jaar plannen had om zijn website apart naar de beurs te brengen. Wegens het slechte beursklimaat voor de internetsector werden in oktober die plannen opgeschort.

New York Times Digital omvat behalve Nytimes.com, ook Nytoday.com, Boston.com en Abuzz.com. Het bedrijfje, waar tot nu toe geld bij moest, hoopt per 2002 winst te maken met zijn activiteiten. Uit de kwartaalcijfers blijkt dat de omzet in de eerste negen maanden van 2002 37,2 miljoen dollar bedroeg, maar het nettoverlies was 28,1 miljoen.

De bezoeker zal nauwelijks iets merken van de bezuinigingen, maar uitbreidingen gaan in de ijskast. "We hebben naar de kostenkant moeten kijken ter compensatie van de neergang [in advertentie-inkomsten]", aldus een topman van New York Times Digital. Volgens de Times bereikt het bedrijf met de ontslagen een besparing van 6 miljoen dollar.

"Topmensen van mediabedrijven hebben het vertrouwen in de internetsector verloren", aldus Patrick Keane, media-analist bij Jupiter MediaMatrix. " Sinds april is langzaam het besef gegroeid dat websites niet snel winst zullen maken. Adverteerders klagen dat ze te weinig terugkrijgen voor hun duur betaalde geld." Volgens Keane hebben de mediaconcerns hun websites tot nu toe te veel gebruikt voor marketing en distributie van niet-internetactiviteiten, zoals de promotie van tijdschriften, films en dergelijke.

Het is kommer en kwel in de internetsector. Websites worden opgeheven en de sector vertoont de typische trekjes van een beginnende industrie. Starters sneuvelen en de rest consolideert. Nu de Amerikaanse economie minder goed groeit en zelfs een kwartaal van nulgroei dreigt te naderen treft dat de nog jonge internetsector extra hard.

Sinds maart daalt de beurs en vanaf april doet de online advertentiesector het kalmer aan. Internetstarters hadden moeite nieuw kapitaal aan te trekken en werden zuiniger. Omdat veel dotcoms op internet adverteren werd dat onmiddellijk gevoeld. In de loop van de zomer kwamen zelfs grotere sites in moeilijkheden en ging bijvoorbeeld het beursgenoteerde Pets.com failliet. Zulke bedrijven waren enorm belangrijk voor de advertentiemarkt op internet. De Yahoo's en de AOL's kunnen wel tegen een stootje maar kleinere mediasites zoals TheStreet.com zitten in de problemen. Toevallig - of niet - maakte moederbedrijf de New York Times deze week ook bekend dat het 1,4 miljoen aandelen TheStreet.com van de hand doet. Tot afgelopen november hadden de twee bedrijven een samenwerkingsverband op nieuwsgebied. De vraag is of New York Times Digital er bar slecht voor staat, te optimistisch is geweest, of dat het bedrijf besluit dat het beter is mee te deinen op de golven van de conjunctuur. Immers, de tijden zijn slecht, laten we dus niet proberen tegen de verdrukking in naar winst te streven maar gewoon wachten op betere tijden. Keane: "Moederbedrijven die tot de traditionele media behoren hebben niet het lef om er meer geld tegenaan te gooien. Ze spelen liever op safe."

De voorbeelden van andere bezuinigingen bij mediasites zijn legio. CNN zou 500 tot 1.000 man willen ontslaan, met name bij de interactieve afdeling, waaronder ook internet valt. KnightRidder.com ontsloeg 68 man, Salon.com heeft in twee rondes 38 man ontslagen, NBCi stuurde 150 man de laan uit, RedHerring. com ook 32 man, CBS.com 24 en APBNews verdween net niet maar ontsloeg 140 man. Forbes.com wisselde van hoofdredacteur omdat de site achterblijft bij andere financiële sites, zoals Marketwatch.com, Money.com, de MotleyFool en CNNfn.com. Ook NewsCorp van Rupert Murdoch is flink aan het bezuinigen op internetactiviteiten, niet alleen door zijn overeenkomst met WebMD.com terug te draaien, maar ook door zijn internetdivisie af te slanken en onderdelen samen te voegen.

De best bezochte mediawebsite in de VS is USAToday.com en tweede is WSJ.com. Die laatste is een vreemde eend in de bijt want zij vraagt abonnementsgeld. Analisten zien het echter meer als een business-to-businesswebsite omdat de baas meestal betaalt. Overigens laat een woordvoerder van mediaconcern Dow Jones, eigenaar van de Wall Street Journal en WSJ.com weten dat het bedrijf nog geen winst maakt. "Wij verwachten dat meer websites die enige content te bieden hebben binnenkort abonnementsgeld zullen vragen", zegt Richard Tofel van Dow Jones. Keane is het hier niet mee eens. "Geen sprake van", zegt hij. "Consumenten zouden dat niet pikken. Ze zijn veel te verwend met alles wat gratis is op internet. Het huidige zakelijke model moet en kan op den duur gaan werken, daar ben ik van overtuigd. In de komende jaren gaan in de VS nog eens 20 miljoen huishoudens online, wat de markt versterkt. Daarnaast verwacht ik veel van de convergentie van tv en pc."

Het medium dat het eerst en het best geïnformeerd was over de ontslagen bij New York Times Digital was de papieren New York Times. De lezer hoorde afgelopen zondag dat er binnen het bedrijfje gemord wordt en dat er sinds een wisseling in de top met minder visie wordt gewerkt. Het artikel had wel iets van een wraakoefening door de papieren redactie die enkele jaren heeft moeten aanzien hoe er miljoenen werden geïnvesteerd in de digitale kroonprinsen. Maar ook zij blijken sterfelijk.

( a d v e r t e n t i e s )