Door onze correspondent
ISTANBUL, 22 DEC. De Turkse paramilitaire politie is er gisteren in geslaagd ook de laatste gevangenis waar gedetineerden nog verzet boden, onder controle te krijgen. Gistermiddag gaven ongeveer vierhonderd gedetineerden in de Umraniye-gevangenis bij Istanbul zich over. Daarmee kwam een einde aan de bestorming van de Turkse gevangenissen, die dinsdagmorgen in alle vroegte begon.

Volgens de Turkse autoriteiten schoot de paramilitaire politie vier gedetineerden in de Umraniye-inrichting dood, toen zij - nadat ze zich met benzine hadden overgoten en in brand stonden - op de bestormers kwamen afrennen. Daarmee komt het totale dodental van de bestorming op ten minste 26 (24 gedetineerden en twee leden van de paramilitaire politie). Volgens sympathisanten van de gedetineerden ligt het werkelijke dodental echter veel hoger.

Na de overgave van de gedetineerden zagen ooggetuigen zo'n achttien ambulances aanrijden bij het ziekenhuis van Haydarpasa met daarin in totaal een dertigtal gewonden. Sommigen van hen riepen "Lang leve de doodshongerstaking" toen zij - soms op brancard - het ziekenhuis werden ingebracht.

Met hun hongerstaking protesteerden de gedetineerden, die vaak tot extreem-linkse groeperingen behoren, tegen de hervorming van het Turkse gevangenissysteem. De Turkse autoriteiten willen de huidige gevangenissen, waar gedetineerden met grote aantallen op slaapzalen verblijven, vervangen door een cellensysteem. De regering acht deze hervorming noodzakelijk, mede om de macht van allerlei groeperingen in de gevangenis te breken.

Tegenstanders van de hervorming wijzen er echter op dat het in een cellensysteem (waar zij immers de steun van hun slaapzaalgenoten ontberen omdat ze met ten hoogste twee anderen in een ruimte verblijven) voor de gedetineerden moeilijker wordt om zich te verweren tegen mogelijk geweld van bewakers.

De Turkse autoriteiten bevestigden gisteren dat veel doodshongerstakers ook in de ziekenhuizen waar zij naar toe werden gebracht, weigeren te eten. Het ministerie van Volksgezondheid heeft echter inmiddels een order doen uitgaan dat de actievoerders desnoods gedwongen voedsel moet worden toegediend.

Minister Turk van Justitie liet gisteren weten dat de actie ,,met een minimum aan verlies''van mensenlevens is afgerond. Volgens Turk gaat er nu om ,,de fysieke en wettelijke veranderingen aan te brengen om ervoor te zorgen dat zoiets nooit meer kan gebeuren''. Gisteren kwamen als gevolg van de nieuwe amnestiewet in Turkije de eerste gedetineerden op vrije voeten. Volgens de Turkse televisie lieten 200 gevangenen gisteren de gevangenispoorten achter zich. Naar verwachting de helft van de naar schatting 72000 Turkse gevangenen komt door de nieuwe wet op vrije voeten. Met de amnestie wil de regering de overbevolking van de penitentiaire inrichtingen tegengaan om deze zo leefbaarder te maken. Binnen de Turkse maatschappij stuit de wet echter op veel verzet omdat velen haar van een al te ruimhartige houding tegen misdadigers vinden getuigen. Ook president Sezer is tegenstander van de wet. Hij heeft haar - noodgedwongen - inmiddels ondertekend maar is een procedure begonnen bij het Constitutionele Hof. Als deze de wet afkeurt, moeten alle vrijgelaten gevangenen weer terug naar hun oude stek.

( a d v e r t e n t i e s )