NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

BERNARD HULSMAN
Het is een oud probleem in de kunst: zet het beschrijven of tonen van geweld aan tot het plegen van geweld of niet? Elke keer als een paar jongeren een school binnenstormen en leeftijdgenoten neerschieten, volgt er een discussie met hetzelfde stramien.

Eerst suggereert de politie dat er een verband bestaat tussen de gewelddaad en de muziek waar de daders naar luisteren. Dan beweren gangsta-rappers of andere kunstenaars die zich aangesproken voelen, dat ze niets propageren maar slechts de harde werkelijkheid in de zwarte getto's weergeven. Tot slot komen de experts aan het woord, die meestal beweren dat onderzoekers nooit een verband tussen fictie en werkelijkheid hebben kunnen vaststellen.

Een verwant en ook al oud probleem in de literatuur en song- of rapteksten is de vraag of de ik-figuur in de teksten de schrijver of zanger is. Hier ligt de zaak eenvoudiger: formeel gezien valt de ik- figuur van een boek of song natuurlijk nooit samen met de auteur. Als een rapper dus iets racistisch rapt, betekent dit niet dat de rapper zelf een racist is. Toch worden de meningen en uitlatingen van ik- figuren keer op keer gelijkgesteld met die van de schrijvers. Soms komt er een rechtszaak van, en zo nu en dan zelfs een veroordeling.

De blanke rapper Eminem heeft met beide problemen te maken. Hij wordt niet alleen vereenzelvigd met de ik-figuur van zijn teksten, maar ook wordt hij keer op keer beticht van het aanzetten tot geweld. Dat Eminem al een pseudoniem is voor Marshall Matters en dat deze Eminem in zijn raps nog eens de figuur Slim Shady opvoert die zich, begeleid door smakgeluiden, oraal laat bevredigen of zijn vriendin doodschiet, heeft dit niet kunnen verhinderen.

In zijn clip 'Stan' antwoordt Eminem op een slimme manier op de aantijgingen. Vroeg of laat geven alle succesrijke popartiesten hun videoclip de vorm van een realistische speelfilm. Eminem liet er een maken bij 'Stan', een nummer over een buitengewoon fanatieke Eminem- fan. In de eerste beelden zien we Stan in de badkamer van een vervallen huis zijn haren blonderen om nog meer op zijn idool te lijken. Hierover krijgt hij ruzie met zijn hoogzwangere vriendin, gespeeld door popzangeres Dido. Vervolgens zien we Stan in een kelder een brief schrijven aan zijn idool. Hierin verwijt hij Eminem dat hij niet antwoordt op eerdere brieven en dat hij hem en zijn jonge broertje, ook een groot Eminem-fan, voorbijliep.

Ook krijgen we Slim Shady alias Eminem alias Marshall Matters zelf te zien. Niet alleen in de verfilming van handelingen die Stan in zijn brieven beschrijft, maar ook als de popster die fanmail beantwoordt en voor deze gelegenheid een bril heeft opgezet waardoor hij iets krijgt van een bedachtzame intellectueel. Eminem schrijft dat het er door allerlei beslommeringen nog niet van is gekomen de brieven te beantwoorden en geeft Stan nu de raad zich te laten behandelen: de vereenzelviging met zijn idool gaat te ver en is niet meer gezond. Inmiddels weet de kijker al dat Stan, gekrenkt door de vermeende afwijzing van Eminem, zijn vriendin in de kofferbak van zijn auto heeft gestopt en na een dronkemansrit met auto en al in het water eindigt. Stan en zijn vriendin verdrinken.

Met 'Stan' slaat Eminem twee vliegen in één klap. Opnieuw doet hij wat zijn tegenstanders hem verwijten en laat hij onverbloemd bizar, bruut en gewelddadig gedrag zien. Maar tegelijk toont hij aan dat niet hij, maar idioten als Stan daarvoor verantwoordelijk zijn.

( a d v e r t e n t i e s )