In: 15 theaters

Glimlachen om voetbal en jazz in het Almelo van 1958

Door HANS BEEREKAMP
In 1958 werd de onaanzienlijke Almelose voetbalclub Heracles verrassend kampioen van de Tweede Divisie B, vooral dankzij het optreden van de eerste zwarte profvoetballer in Nederland, de Zuid-Afrikaan Steve 'Kalamazoo' Mokone.

Over die gebeurtenis in zijn geboorteplaats en -jaar schreef sportjournalist Tom Egbers het non-fictieboek De zwarte meteoor, waar regisseur Guido Pieters en producent Matthijs van Heijningen een speelfilm in zagen. Basis vormde een scenario van Kees van Beijnum, dat een 15-jarige puber als tweede hoofdpersoon introduceert. Voor Felix (de debuterende Erik van der Horst) opent de kosmopolitische jazz- en rockliefhebber Mokone, die in het café met gehaakte kleedjes Tsjechov leest, een venster op de wereld van gevoelens en gedachten buiten Almelo. Zo is de film gaan lijken op Van Beijnums roman en script voor de televisiefilm Dichter op de Zeedijk. Pijnlijker is de overeenkomst van De zwarte meteoor met Wilde mossels, niet alleen door drie gemeenschappelijke acteurs. Beide films gaan over een opstandige jeugd in de provincie, over het dilemma van gaan of blijven en de haat-liefde- verhouding met het leven achter vitrages. Alleen lijkt De zwarte meteoor ook gemaakt in 1958.

De terugkeer van Pieters (Dr. Vlimmen, Ciske de Rat) via Medisch Centrum West, Baantjer en de Duitse televisie naar de Nederlandse bioscoop wordt gekenmerkt door ouderwets vakmanschap, met de nadruk op ouderwets. Traag ontvouwen zich de grote en kleine, soms amusante anekdotes, met een glansrol voor de geborneerde Heracles-voorzitter, tevens fabrieksdirecteur (Gijs Scholten van Aschat). Geen van de talrijke andere personages krijgen veel reliëf. Ook het scenario wordt door Pieters ontdaan van pijn en woede, en vervangen door een permanente glimlach. Een documentaire had meer recht kunnen doen aan de opmerkelijke levensgeschiedenis van Mokone, nu psychiater in Amerika. Het voormalige succesduo Van Heijningen-Pieters keert met deze film terug naar de oude traditie van aardige, conventionele Nederlandse speelfilms, waar in de jaren zeventig en tachtig nog een publiek voor was. Zelfs in Almelo kijkt het nu liever naar Charlie's Angels.