In: 14 theaters

Schakers zijn wilde en morsige zonderlingen

Door HANS BEEREKAMP
'Zijn liefde dicteert elke zet', zo luidt de reclameslogan waarmee The Luzhin Defence aan de man gebracht wordt, een film gebaseerd op een in het Russisch geschreven roman van Vladimir Nabokov uit 1931.

Volgens de regisseuse van de Brits- Frans-Italiaanse coproductie, Marleen Gorris, heeft scenarioschrijver Peter Berry 'gebeurtenissen en details toegevoegd', en hoewel ik de roman niet ken, klinkt dat als een eufemisme. Zou Nabokov een verhaal hebben kunnen verzinnen over een verstrooide schaakgrootmeester, die tijdens een toernooi moet kiezen tussen zijn liefde voor het spel en die voor een Russische emigrée? Volgens John Turturro, die de titelrol van Aleksandr Loezjin speelt, gaat de roman over 'de binnenkant van zijn brein, het is meer een soort schaakspel.' Daar is in de film weinig van te merken. The Luzhin Defence behandelt schakers als morsige zonderlingen, die zenuwachtig en op mysterieuze wijze stukken heen en weer schuiven. Als de vlag van de schaakklok valt, betekent dat in deze film dat de partij afgebroken wordt, en niet verloren is, zoals in werkelijkheid.

The Luzhin Defence, opgenomen aan het Comomeer en in Hongarije, past in de reeks verzorgde kostuumfilms over verdwaalde houterige aristocraten in broeierig Italië: Tea with Mussolini, A Room with a View. Emily Watson speelt mooi ingehouden de verliefde Natalia, die de wens van haar ouders trotseert door met een schaker te trouwen in plaats van met een Franse graaf. Turturro kijkt verwilderd, en heeft van de kostuumafdeling vieze vlekken op zijn pak gekregen.

Sinds de Oscar voor Antonia vindt Gorris het niet erg om internationale producties te regisseren, bedacht en geschreven door anderen. In deze film was ze hooguit een verkeersagent, en kun je haar het gebrek aan inhoud van de fraai gefotografeerde flodderfilm nauwelijks kwalijk nemen.