In: Filmmuseum, Amsterdam; 't Hoogt, Utrecht

Komische misdaadfilm uit Thailand slecht culturele barrières

Er staat een doos geld voor de deur

Door DANA LINSSEN
Niet zeven is het geluksgetal in Thailand, maar negen, dat net zo wordt uitgesproken als het woord voor vooruitgaan, 'gao'.

En vooruit gaat ze, het meisje Tum dat in het begin van 6ixtynin9 tijdens een tot ontslagprocedure omgevormde boeddhistische manier van waarzeggerij, het stokje met nummer negen trekt. Al weet ze de volle film lang bij god niet waarnaartoe. Dat gegoochel met negens en zessen, waaraan de film zijn slim naar het imago van Thailand als seksparadijs verwijzende titel ontleent, is ook de rode draad in de plot.

Er zitten grappen in de tweede speelfilm van Pen-ek Ratanaruang (Bangkok, 1962) die beter worden begrepen door een Thais publiek, terwijl andere momenten vooral Westerse toeschouwers aanspreken, zo bleek onlangs bij een vertoning van de film voor de Thaise ambassadeur. Maar Pen-ek Ratanaruang, die acht jaar kunstgeschiedenis studeerde in New York, weet met de komische misdaadfilm 6ixtynin9 vooral culturele barrières te slechten.

De eerder dit jaar tijdens het Filmfestival Rotterdam in competitie om een van de drie Tiger Awards vertoonde film, is de eerste Thaise film die sinds lange tijd in Nederland wordt uitgebracht. 6ixtynin9 vormt een waardevolle aanvulling op de vele Aziatische filmculturen die hier de afgelopen jaren mede dankzij het Filmfestival Rotterdam zijn ontsloten. Pen-ek Ratanaruang is een zelfbewuste regisseur, die een brug slaat tussen kunstzinnige en publieksgerichte films. Een Thaise Tarantino wordt zijn film wel genoemd, om zijn onverwachte plotwendingen en geestige gangsterportretten. Daartegenover staan echter surrealistische scènes en een zo spaarzaam gebruik van dialoog, dat die vergelijking niet helemaal is te rechtvaardigen.

De handeling speelt zich grotendeels af in het appartement van de inmiddels werkloze Tum, die een doos met geld voor haar deur heeft gevonden, waar half crimineel Thailand achteraan lijkt te zitten. Veel van zijn humoristische werking ontleent de film aan het feit dat Tum zo volstrekt normaal en praktisch reageert op alle bizarre ontwikkelingen die zich rondom de doos afspelen. Er wordt nog wat sociale problematiek het verhaal binnengesmokkeld door juist een meisje dat volkomen blut is met deze doos op te zadelen. Maar Pen-ek Ratanaruang mag de toeschouwer dan in het ongewisse willen laten over de morele complicaties daarvan, zijn uitwerking is tamelijk voorspelbaar. De gewelddadige confrontaties tussen de gangsters zijn wat al te overdadig gedoseerd. En de als running gag bedoelde manier waarop Tum hun lijken opruimt is net iets te mager om keer op keer verrassend te blijven.

Vooral in de vormgeving weet de als art director en regisseur van televisiecommercials geschoolde Pen-ek Ratanaruang te overtuigen. Daardoor beklijft 6ixtynin9 als een vlotte, frisse gangsterkomedie, waarvan juist die details die hem iets meer hadden kunnen laten zijn dan dat, het snelste vervliegen.