Door onze correspondent
JAKARTA, 17 NOV. Begin deze week lag hij opnieuw aan het infuus, maar hij boezemt nog angst in. Oud- president Soeharto van Indonesië (79) is na drie herseninfarcten niet meer de oude, maar het netwerk van zijn aanhangers is wijdvertakt en deze onzichtbare arm reikt ver. Zo ver, dat zelfs in deze tijden van openheid de grootste uitgever van Indonesië de oplage van een onthullend boek over de ex-potentaat vernietigde. Het Indonesische weekblad GAMMA had deze week de primeur.

Dr. H. Raden Soebandrio (86), oud-minister van Buitenlandse Zaken en tweede man onder wijlen president Soekarno, sleet 29 jaar in de Cipinang-gevangenis van Jakarta. Hij werd in maart 1966 opgepakt na de couppoging van 1 oktober 1965 en ter dood veroordeeld. Dat vonnis werd op aandringen van de Amerikaanse president Lyndon B. Johnson en koningin Elizabeth van Groot-Brittannië omgezet in levenslang. Ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de onafhankelijkheid werd hij in augustus 1995 vrijgelaten.

Sindsdien schreef hij zijn herinneringen op aan de staatsgreep van '65, die werd neergeslagen door generaal-majoor Soeharto. Soebandrio deelde een cel met de leider van de coup, luitenant-kolonel Untung Samsuri. Voordat deze in 1966 werd geëxecuteerd, vertelde hij Soebandrio dat Soeharto tevoren op de hoogte was gesteld van de putsch-plannen. De generaal zou er zijn zegen aan hebben gegeven en Untung zelfs hulptroepen hebben toegezegd. Soeharto liet de putschisten ongestoord zes generaals - die hij als rivalen beschouwde - ombrengen voor hij de operatie oprolde en de macht overnam van Soekarno. De uitgeverij Gramedia kreeg het manuscript begin september in handen en sloot meteen een contract met de auteur. Enkele dagen voor de presentatie liet de baas van Gramedia, Jacob Oetama, plotseling de hele gedrukte oplage van 10.000 exemplaren vernietigen. Oetama had advies ingewonnen bij een generaal van de landmacht, die suggereerde publicatie uit te stellen. "Ze zijn nog heel sterk", had de generaal gezegd over Soeharto en zijn netwerk. Oetama volgens GAMMA: "Je mag me een lafaard noemen, maar ik ben verantwoordelijk voor duizenden personeelsleden."

( a d v e r t e n t i e s )