Winona Ryder

In een reeks profielen van hedendaagse filmsterren deze week de Amerikaanse actrice Winona Ryder, een Audrey Hepburn in spijkerbroek, die nu te zien is in de in Nederland alleen op video uitgebrachte film 'Girl, Interrupted'.

Door HANS BEEREKAMP

James Mangold, haar regisseur in Girl, Interrupted, noemde Winona Ryder een actrice die zeer geschikt zou zijn voor zwijgende films, vooral door de expressiviteit van haar ogen. De twee Oscarnominaties voor Ryder betroffen beide negentiende-eeuwse kostuumfilms, The Age of Innocence (Martin Scorsese, 1993) en Little Women (Gillian Armstrong, 1994), nadat ze in Bram Stoker's Dracula (Francis Ford Coppola, 1992) al bewezen had goed uit de voeten te kunnen met een expressionistische griezelstijl. In die film doet Ryder een beetje denken aan Isabelle Adjani. In het dagelijks leven herinnert Ryder nog het meest aan de ondeugende ernst van een Frans existentialistenmeisje uit de jaren vijftig, met het kort geknipte zwarte haar dat toen een rattenkopje genoemd werd.

Winona Laura Horowitz (Winona, Minnesota, 29 oktober 1971) is van nature blond. Ze groeide op in een hippiecommune in Noord-Californië en had LSD-goeroe Timothy Leary als peetvader. Toen ze op 15-jarige leeftijd voor een eerste rol werd gevraagd (in David Seltzers Lucas), moest ze aan de telefoon een artiestennaam bedenken, en vond zo snel niets beters dan de hoes van de plaat die opstond, van Mitch Ryder and the Detroit Wheels. Ook haar voornaam berust op toeval, omdat ze geboren is in het stadje Winona, maar is wel vereeuwigd als 'Winona Forever' op de biceps van voormalig verloofde Johnny Depp.

Sterstatus bereikte 'Noni' al snel, door tienerfilms als Welcome Home, Roxy Carmichael (1990) en Mermaids (1990), maar ook door twee gothic fantasy-films van Tim Burton, Beetlejuice (1988) en Edward Scissorhands (1990). Ryder moest toen een tijdje opgenomen worden met het soort psychische klachten dat haar personage in Girl, Interrupted plaagt, naar zij beweert een belangrijke reden om die film zelf te willen produceren.

De laatste jaren zijn de rollen van de kieskeurig geworden ster wat spaarzamer geworden, maar binnenkort is ze ook in Nederland te zien in Autumn in New York (Joan Chen, 2000).

Ryder behoort met wijlen River Phoenix, Bridget Fonda en haar voormalige beaus Johnny Depp en Matt Damon tot de boegbeelden van de generatie die je de kinderen van de hippies zou kunnen noemen. Zij zetten zich niet tegen hun ouders af, maar zoeken naar rustiger vaarwater om dezelfde idealen een nieuwe vorm te geven. Ryder slaagt daar het best in, met de elegantie en schoonheid van een Audrey Hepburn in spijkerbroek, die de demonen gezien heeft, maar ze, om met Ingmar Bergman te spreken, voor haar karretje heeft weten te spannen.

Meer sterren