T V V O O R A F :
Een gewone krant in Afrika
MOSES ISEGAWA
Een documentaire over een krant
is zoiets als een film over een bevalling. Als je geen idee hebt hoe
een baby geboren wordt, geen idee van alles wat voorafgaat aan het
moment waarop de vader de gewassen baby in zijn armen houdt, dan is het
leuk; maar als je dat wél weet, dan is het gewoon de zoveelste
film over het onderwerp. Dat gaat ook op voor The Daily Nation.
Ik heb van deze film van documentairemaakster Hillie Molenaar, sinds
vorige maand Tweede-Kamerlid voor de PvdA, niet echt iets nieuws
opgestoken over het uitgeven of maken van een krant. Voor veel opwinding
zorgt hij niet, afgezien van de golf adrenaline die je voelt wanneer de
redactie een naderende deadline probeert voor te blijven, of het
maagzuur dat opspeelt wanneer een artikel mislukt of de verkoop inzakt.
De film geeft je het gevoel dat je door een krant bladert, met van die
abrupte overgangen van het ene onderwerp naar het andere, zeg maar van
politiek naar economie naar sport naar overlijdensberichten naar
advertenties. Het ene moment vraagt een redacteur aan een journalist wat
er is terechtgekomen van een spoor dat hij volgde; het volgende praat de
journalist tegen de camera over wat hij allemaal doet om het artikel
rond te krijgen.
De onderwerpen - politiek, corruptie, een kabinetswijziging om het IMF
en de Wereldbank te gerieven, onafhankelijke organisaties die frauderen
enkel om te overleven - ze doen allemaal vertrouwd aan. Maar kranten
zijn er niet om het wiel uit te vinden, ze zijn er om ons te informeren
over wat er in de wereld is gebeurd, over wat Clinton wel of niet heeft
gedaan of wat ze denken dat hij gedaan heeft.
In The Daily Nation gaat het net zo. Het is zo'n film die laat
zien dat journalisten en redacteuren - afgezien van hun huidskleur en de
kleur van hun bureaus - overal ter wereld hetzelfde zijn. Een paar
momenten springen eruit. Bijvoorbeeld van de rechtbankverslaggeefster
die alle betrokkenen vraagt wat zij proberen te bereiken. Zij raakt zo
goed thuis in de gerechtelijke procedures, dat mensen die een proces
overwegen haar vragen hoe ze te werk moeten gaan in de vunzige wereld
van advocaten en gerechtshoven. Of de redacteur die stelt dat de dood
geld in het laatje brengt en die daarom iemand op pad stuurt om uit te
zoeken wat er allemaal voor nodig is om het mortuarium binnen te komen,
of hoeveel je moet dokken om jouw dode in de vriezer te krijgen en
hoeveel tijd het kost om jouw dode uit de klauwen van de
begrafenisondernemers te krijgen.
De film krijgt een thrillersfeertje als iemand van de bewaking de
onderkanten van leren zetels begint te inspecteren, natuurlijk op zoek
naar afluisterapparatuur die door concurrerende kranten wordt geplaatst
om de vergaderingen van Daily Nation-redacteuren af te luisteren.
Te horen welke strategieën zij uitbroeden, en die in te pikken voor
ze in daden kunnen worden omgezet. Bedrijfsspionage op kleine schaal. De
man snuffelt ook naar bommen en explosieven die kunnen zijn geplaatst om
beroemde redacteuren te vermoorden. Het was pakkender geweest als hij
een kwijlende speurhond aan een lijn had gehad, of zo'n apparaat dat
eruit ziet als een stofzuigermond. Jammer genoeg moet de man zelf voor
hond en snuffelapparaat spelen; je ziet hem gordijnen opzijschuiven en
zijn grote lijf in bochten wringen om in alle hoeken en gaten te kijken.
De mensen over wie de krant schrijft - corrupte politici, boeren,
sporters, mannequins - komenmaar terloops in beeld, maar dat is geen
reden om je te ergeren of voor je kop te slaan. Het is tenslotte een
documentaire over een krant.
Dokwerk: The Daily Nation, Ned.3, 20.58-22.00u.