B E E L D :
Liefde en kinderen
Maarten Huygen
Een oud verhaal. Op een
treurige, ruiten divan zitten een man en een vrouw van rond de veertig
ruim een halve meter van elkaar. Bij de echtscheidingsbemiddelaar, na 19
jaar samenzijn. De vrouw zit tegen snikken aan, de man heeft duidelijk
afstand genomen en kijkt zwijgend weg. Het is hier al te raden, hoewel
het nog niet is uitgesproken: hij heeft een vriendin en door haar
ontdekte hij pas wat hij miste in zijn eigen relatie. Voor hem zijn dit
de verplichte eindformaliteiten ter delging van zijn schuldgevoel dat
zij wakker probeert te houden. "Is de liefde over?", vraagt de
bemiddelaarster.
Greetje: "Nee, dat kan ik niet zo zeggen, maar de teleurstelling is
groot".
Het gesprek gaat voort en dan valt het muntje. Greetje: "Ik ben degene
die had aangegeven dat het ontzettend moeilijk ging. Vorig jaar hebben
we ook relatiebemiddeling gehad. Op mijn uitdrukkelijk verzoek is het
versneld omdat Gerrit een relatie kreeg en ik dit onhoudbaar vond.
Gerrit: "Ik had het gevoel dat het redelijk ging. Toen ben ik iemand
anders tegengekomen en wist ik dat het toch helemaal niet goed ging
tussen ons en dat het ook anders kan."
Een scène uit drie boeiende zondagavonduren VPRO over
echtscheiding. De gepresenteerde gevallen behoefden weinig uitleg. De
avond vloog voorbij, was tegelijk filmisch interessant en compleet.
Bemiddelaars kwamen aan het woord, een familierechter. Kinderen die
droomden dat hun ouders weer bij elkaar zouden komen, die van hun
moeder niet mochten telefoneren met hun vader, hun vader hadden
verstoten, cynisch waren over het huwelijk of moesten kiezen voor
één van beide ouders. Drama's. Het is opmerkelijk hoe
weinig echtscheiding aan de orde is gekomen bij alle media-aandacht
voor groot of klein kinderleed. Misschien juist omdat het zich zoveel
voordoet en zo ongemakkelijk dichtbij ligt. Het werd gewoon en daarmee
was het geen nieuws meer. Er waren dooddoeners, zoals de goede
echtscheiding die beter zou zijn dan een slecht huwelijk. Inmiddels
zijn de kinderen van de eerste echtscheidingsgolf groot geworden en voor
hen is de opgelopen schade vanzelfsprekend. Niemand die nog durft te
zeggen dat kinderen er ongeschonden vanaf komen. De geïnterviewde
gezinsonderzoeker E. Spruijt ging zelfs zo ver dat een ijzig huwelijk
beter zou zijn dan een echtscheiding. Dat zou uit onderzoek zijn
gebleken, maar hoe onderzoek je die onvergelijkbare gevallen? "Als de
ruzie niet dagelijks is en de ouders het conflict weten te beheersen, is
het niet erg voor kinderen. Echtscheiding is de grootste ruzie. Maar in
deze tijd van zelfontplooiing hebben ouders ook recht op een eigen
leven", zei hij. Geen omgangsregeling was volgens hem beter dan een
omgangsregeling met heftige ruzie. De onderdelen werden onderbroken met
Monty Python-achtige tekeningetjes en leuke sketches van een vrouw die
bij het poetsen van de voordeur de relaties in haar buurt besprak. Wel
miste ik - irritant VPRO-trekje - een goede omschrijving van sommige
deskundigen. L. Visser werd aangeduid met de vage term 'psycholoog',
later bleek dat zij bemiddelaarster was. P. Cuyvers had de functie van
'gezinsraad', bedoeld werd dat hij werkzaam was bij de Nederlandse
Gezinsraad. En verricht Spruijt zijn gezinsonderzoek thuis? De anders zo
informatieve VPRO-internetsite bood geen uitsluitsel, maar inmiddels
weet ik dat hij aan de universiteit van Utrecht werkt. Eerder op de
avond begon Wim de Bie een nieuwe, verklede satire-serie: De
Bühne van De Bie. Leuke items als oud-hersenonderzoeker
professor Den Doolhorst, het cultuurminnende loden-jassen-echtpaar, maar
de meeste duurden net te lang. Hilarisch was het echtpaar dat de taken
fifty-fifty verdeelde: zij stofzuigt, hij steekt de stekker in het
stopcontact. Maar toen het doorging in de tuin en aan de afwas - zij
wast af, hij laat de borden vallen - werd het flauw. Een half uur lijkt
me lang om wekelijks te vullen, maar kokkineus Nederland is hard aan
satire toe.