John Malkovich

In de reeks profielen van sterren deze week John Malkovich, naar wie vorig jaar zelfs een speelfilm werd vernoemd. In Luc Bessons film over Jeanne d'Arc speelt hij een schuchtere dauphin.

Door PIETER STEINZ

"In het begin van mijn carrière speelde ik interessanterige James Dean-types. Toen viel mijn haar uit en was ik gered." Aldus aartscynicus John Malkovich, de kalende Amerikaan die beroemd is geworden met zijn vertolkingen van misdadigers, psychopaten, machtswellustelingen en sadisten. Malkovich is een moderne versie van de aloude 'Man You Love to Hate'. Maar de liefde voor hem grenst aan adoratie, en de fans staan niet alleen voor hem in de rij bij de bioscoop. In de recente absurdistische komedie Being John Malkovich (Spike Jonze, 1999) was het een basisgegeven dat iedereen grif geld zou betalen om een kwartiertje in zijn hoofd te verblijven.

John Malkovich (Christopher, Illinois, 9 december 1953) is naar eigen zeggen "een theateracteur die in een handjevol films heeft gespeeld." Na zijn studie richtte hij met onder anderen Gary Sinise - zijn tegenspeler in de Steinbeck-verfilming Of Mice and Men (1992) de Steppenwolf Theater Company of Chicago op. Hij speelde in stukken van Sam Shepard en Tennessee Williams, en brak in 1984 in New York door in Death of a Salesman, naast Dustin Hoffman. Toen die laatste productie in 1985 werd verfilmd door Volker Schlöndorff, had Malkovich al in twee films gespeeld. Zowel voor zijn debuut als blinde man in Robert Bentons Places of the Heart, als voor de rol van fotograaf in The Killing Fields werd hij voor een Oscar genomineerd. In de jaren erna zou hij theaterwerk in Londen en New York afwisselen met filmrollen in Hollywood-blockbusters (Spielbergs The Empire of the Sun) en kleinere, 'Europese' producties (Antonioni's Beyond the Clouds).

Malkovich' handelsmerk, een hypnotiserende stem die in combinatie met zijn verbaasde ogen en vlezige mond iets angstaanjagends kan hebben, maakt hem bij uitstek geschikt voor schurkenrollen, die hij met overtuiging speelt, maar die bij hem altijd iets duivels aantrekkelijks krijgen. Of het nu de meedogenloze Valmont is in Dangerous Liaisons, of de ijzige Gilbert Osmond in The Portrait of a Lady, of de gevaarlijke Cyrus the Virus in Con Air - Malkovich maakt ze nooit tot eendimensionale monsters. Zijn vermogen tot het wekken van sympathie maakte hem ook de juiste keuze voor de rol van de liefhebbende collaborateur Tiffauges in de verfilming van De elzenkoning (Der Unhold, 1996) of die van Dr Jekyll en Mr Hyde in Mary Reilly (Stephen Frears, 1996).

"Ik doe nooit research," zei Malkovich twee jaar geleden in een interview met deze krant. "Het is voor mij nooit een probleem om emoties op te roepen. Daar hoef ik niet zoals 'method'-acteurs eerst kilometers voor te trimmen of aan de dood van mijn vader te denken." Tegen The Guardian was hij in 1997 nog beslister: "Je hoeft niet zwart te zijn om Malcolm X te spelen. Niemand die ooit Hamlet speelde was de prins van Denemarken. Acting is meant to be an act of imagination, not of impersonation.'

Meer sterren