In: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Groningen en Nijmegen

François Ozon verfilmt een vroeg stuk van R.W. Fassbinder

Liefdesdictator eist pantoffels

Door BIANCA STIGTER
Nooit gedacht dat ik de woorden van een Duitse schlager uit de jaren zeventig nog eens diepzinnig zou vinden klinken.

'Tanze Samba mit mir/ Samba Samba die ganze Nacht/ Tanze Samba mit mir/ Weil die Samba uns glücklich macht/ Liebe, Liebe, Liebelei, Morgen ist sie vielleicht vorbei/ Tanze Samba mit mir/ Samba Samba die ganze Nacht'. Het gebeurt in de Franse film Gouttes d'eau sur pierre brûlantes van François Ozon, waarin ook Heine's 'Ich weiss nicht, was soll es bedeuten/ Dass ich so traurig bin' in de originele taal wordt geciteerd.

Gouttes d'eau beschrijft geestig en nauwgezet de opkomst en het verval van de relatie tussen een vijftigjarige handelsreiziger en een twintigjarige dromer. De film speelt zich geheel af in het appartement van Leopold en in anderhalf uur laat Ozon, alsof hij een snelcursus geeft, allerlei perikelen en heerlijkheden die een paar in de schoot geworpen krijgt, de revue passeren: van de eerste avond samen, waarop beide personages zich ervan bewust lijken een rol te spelen, tot de sleur, de machtspelletjes, de seks, de ruzies, de hoop dat het weer goed komt. Of niet. Braaf zit Franz te wachten tot Leopold weer thuis komt. Hij heeft er een Tiroler broekje voor aangetrokken. Had je geen pantoffels aan kunnen doen, zegt Leopold als hij er eindelijk is. Je schoenen maken zoveel lawaai. Bernard Giraudeau speelt Leopold overtuigend als een dictator van de liefde, die van iedereen een slachtoffer kan maken. Ozon filmde dit universele verhaal zo inventief dat de beperking tot één locatie nooit hindert. Is de camera bijvoorbeeld gericht op Leopold die op de bank zit, dan blijft die daar ook staan als Leopold opstaat, en vult diens kruis het beeld. Soms worden Franz en Leopold van buiten af gefilmd als ze voor de ramen van de woonkamer staan. Elk voor zijn eigen raam.

Gouttes d'eau had als motto kunnen hebben 'Liefde bestaat niet, er bestaat alleen de mogelijkheid tot liefde'. Rainer Werner Fassbinder zei dat vaak en Gouttes d'eau is gebaseerd op een toneelstuk van Fassbinder, een stuk dat hij zelf nooit geregisseerd of verfilmd heeft. Fassbinder schreef Tropfen auf heisse Steine toen hij nog maar negentien jaar was. Ozons film is een hommage aan de Duitse regisseur en is daarom ook in de jaren zeventig, de grote jaren van Fassbinder, in Duitsland gesitueerd. Soms heeft dat een komisch effect, als de Franse acteurs dingen zeggen als 'Je vais Ludwigshafen'.

Ozon, die eerder Sitcom en Les amants criminels maakte, films die nog woester van stijl en plot zijn, gebruikte het toneelstuk van Fassbinder omdat hij een rustige film over samenwonen wilde schrijven en daar zelf niet uitkwam. De combinatie Ozon/Fassbinder pakt goed uit. De Franse regisseur schiep met behulp van zijn Duitse voorbeeld een film die het onzinnigste veelbetekenend laat zijn in een absurde orgie van emotionele oorlogsvoering. 'Liebe, Liebe, Liebelei/ Morgen ist sie vielleicht vorbei', zingt Tony Holiday op de grammofoon en de vier personages voeren precies tegelijk een aantal lullige danspassen uit. Jaloerse blikken, vergeefse heupzwaaien, hoopvol geheven armen.