B E E L D :
Ouderwetse schaamte
Maarten Huygen
Het wordt nooit wat met de
rijdende reality soap De Bus. De kijkcijfers hebben een duik
gemaakt, nu het grote voorbeeld Big Brother is begonnen. Goed,
het waren er woensdag nog 290.000. Dat was precies het gemiddelde aantal
kijkers naar het verliesgevende commerciële SBS6 die avond. Maar
het haalt het niet bij de Grote Broeder van Veronica, die op 650.000
zat.
De Bus is dan ook niet te volgen voor de incidentele loerder. Die
bus rijdt ergens heen, maar waartoe? De passagiers blijven toch binnen
een afgesloten omheining. Ze krijgen onduidelijke opdrachten. Gisteren
speelden sommigen samen een toneelstukje, maar De Bus-
ploeg moet juist zichzelf spelen. Omdat de bus zo klein is, bevinden de
mensen zich op allerlei locaties binnen en buiten. Je krijgt nooit echt
overzicht en in de duidelijke indeling van brede zitkamer met tuin van
Big Brother is dat wel het geval. De vorige aflevering van De
Bus werd nog verlucht door mensen met een strafblad en een
achterdochtige havenarbeider die permanent op exploderen stond. Er waren
de meest krankzinnige ruzies te zien die over niets gingen. Hoe konden
mensen in zulke knopen verstrikt raken? In deze reeks is de gemiddelde
intelligentie wat gestegen. Zes Nederlanders en zes Vlamingen staan
tegenover elkaar, zodat er ook van over de grens kan worden gekeken. Je
ziet de jongens en meisjes regelmatig naar elkaar grijpen. "Hé,
je tepels worden hard", zegt de giechelende jongen.
"Nee hoor", zegt het meisje met uitpuilende kwabjes onder het
naveltruitje en gaat vlak naast hem zitten. Van dat soort hoofsheid is
meer te bewonderen in de veel populairdere herhalingen van Door het
Lint. Vakantie met drank, seks en disco's, later op de
woensdagavond. Big Brother voldoet in tegenstelling tot De
Bus aan alle eisen van soap. Je kunt op elk willekeurig moment
binnenvallen en toch driekwart van de handeling zonder het voorafgaande
begrijpen. Als een emotie-aquarium in huis dat je zo nu en dan
inspecteert. De deelnemers worden huisdieren die je niet hoeft te
voeren. Deze nieuwe ploeg is verbaal begaafder en net zoals in de De
Bus sneller grijpend dan de vorige. De schaamte verdwijnt, net als
bij gewone huisdieren - al heb ik aquariumvissen nooit zien paren. Hoe
dan ook, de échte soap met beroepsacteurs - Goede Tijden
Slechte Tijden - blijft met anderhalf miljoen kijkers per
avond de onbetwiste kijkwinnaar. Meer dan De Bus en Big
Brother bij elkaar. Het nieuwe is daar nu echt van af. Ouderwetse
schaamte was te zien in het praatprogramma Rondom Tien, waar een
prostituee vanaf de rug werd gefilmd. Nederland maakt als eerste land
ter wereld een einde aan het gedoogbeleid van prostitutie, maar zij had
bezwaar tegen de legalisering per 1 oktober. Dan zouden allerlei mensen
haar beroep te weten komen - de belastingen, de boekhouder. Ze had er
een ander beroep bij genomen, zodat minder zichtbaar was waar de
inkomsten vandaan kwamen. "Maar in de klant zit toch ook een risico dat
de anonimiteit wordt opgeheven?", vroeg Grimbergen. Door belastingen en
verzekering zouden de prijzen voor de "aangeboden diensten" met 25 tot
40 procent stijgen, terwijl de sekszorgsector kampt met een tekort aan
arbeidskrachten. Nu die niet meer van buiten Europa mogen komen, staan
er ramen leeg. Je zag gisteren duidelijk de verschuiving van
raamprostituees naar grote relaxhuizen. De man met de onbezette ramen
aan de Haagse Doubletstraat was een plat pratende Hagenees. De keurig
articulerende voorzitter van de Vereniging van Relaxbedrijven had net zo
goed een antiekzaak kunnen hebben. Zijn relax-zaak staat in Apeldoorn.
"De een laat een veer, de ander vindt een veer", zei hij. Ondanks alle
openheid heb ik nog nooit iemand enthousiast horen aankondigen dat hij
naar een relaxbedrijf gaat alsof het een kartingbaan is. Maar
waarschijnlijk verkeer ik in te ouderwetse kringen.