Bejaarde astronauten zijn beter

Vanavond opent het 57ste Internationale Filmfestival van Venetië met de wereldpremière van Clint Eastwoods astronautenfilm Space Cowboys. Het is een van de weinige Amerikaanse films in het hoofdprogramma, maar Eastwood is dan ook eigenlijk een Italiaanse ontdekking, van Sergio Leone.

Door BIANCA STIGTER

VENETIË, 30 AUG. Toen Donald Sutherland gevraagd werd of hij voor honderdduizend dollar in een film van Clint Eastwood wilde spelen, zei hij: "Natuurlijk. Geef me alleen een paar weken om het geld bij elkaar te krijgen." Vanavond opent Space Cowboys, de film waarin Sutherland zo graag wilde spelen dat hij er geld voor over had, het Filmfestival van Venetië. Space Cowboys is waarschijnlijk de eerste film waarin een man met een loszittend kunstgebit als sexy wordt gepresenteerd. Het is in ieder geval de eerste film waarin mannen van boven de zestig de ruimte ingaan. Volgens Eastwood zullen er nu snel meer volgen: "In Hollywood houdt men meer van kopiëren dan van uitvinden." De film is volgens de regisseur een hommage aan piloten als Chuck Yeager die in de jaren vijftig de pioneers van de ruimtevaart waren, maar voor de eerste echte vlucht vervangen werden door een chimpansee. "In Space Cowboys krijgen ze een tweede kans", zei Eastwood gisteren op een 'minipersconferentie' in hotel Excelsior, geflankeerd door zijn drie medespelers Sutherland, Tommy Lee Jones en James Garner. Ze zijn in Space Cowboys vier bejaarde piloten die eindelijk de ruimte in mogen om een Russische satelliet te repareren. "Ik heb met de film niemand een lesje willen leren", zei Eastwood. "Maar ik heb toch kunnen vertellen dat ouderen sommige dingen beter kunnen dan jongeren." Space Cowboys is een van de schaarse Amerikaanse films op de 57ste editie van het festival. In de competitie zitten maar twee films uit de Verenigde Staten, Dr. T. and the Women van Robert Altman en Before Night Falls van Julian Schnabel. Er worden op het Lido ook weinig Amerikaanse publieksfilms gepresenteerd. Het Venetiaanse festival volgt daarmee een trend ten gunste van Aziatische en Europese films die in mei in Cannes werd ingezet. Volgens directeur Alberto Barbera betekent de Amerikaanse cinema op het festival nu niet meer dan die uit andere landen. Barbera, die het festival voor de tweede maal leidt, had ook een praktische verklaring voor de afnemende Amerikaanse inbreng. Door de opkomst van dvd's en internet worden films steeds vaker over de hele wereld op hetzelfde moment uitgebracht. Daardoor gaan veel Amerikaanse zomerfilms voor vertoning op het festival verloren.

Het retrospectief is traditiegetrouw nog wel aan een Amerikaan gewijd, aan iemand die volgens het festival zelfs Amerika ís. Clint Eastwood ontvangt vanavond uit handen van Sharon Stone een Gouden Leeuw voor zijn hele oeuvre. De Italianen eren Eastwood als een Amerikaans icoon, maar beschouwen hem ook een beetje als hún Amerikaan. Eastwood brak ten slotte in de jaren zestig door in de spaghetti- westerns van Sergio Leone. Eastwood heeft zijn status als auteur vooral aan Unforgiven (1993) te danken. Deze gevoelige western bracht een correctie aan op het in eerdere films van de acteur en regisseur vaak verheerlijkte geweld. Eastwoods recente films zijn vaak op een mannelijke manier sentimenteel; ze ademen een soort weemoed naar maar ook afkeer van de traditionele macho. De door intellectuelen vaak verguisde Dirty Harry is onschadelijke geschiedenis geworden. Eastwood laat zich de hommage een van de vele van de laatste jaren - ontspannen aanleunen. Grote woorden heeft hij niet meer nodig. Op de vraag waarom hij zoveel westerns gemaakt heeft, antwoordt hij: "I make 'm because I like 'm." Over de reeks antihelden die hij vertolkt heeft, zegt Eastwood: " Ik ben op mijn manier wel een rebel geweest. Ik heb altijd een hekel gehad aan bureaucratie, maar je er tegen verzetten kan je in grote moelijkheden brengen. Het is leuker om dat verzet te spelen." Als auteur lijkt Eastwood zich ondanks alles niet te beschouwen. "Schrijven is de enige scheppende kunst. Al het andere is slechts interpretatie."

Waarom de zeventigjarige met acteren begon, kan hij zich niet meer herinneren. "Maybe I wanted to meet chicks." Aan ophouden denkt hij nog niet. "Ik dreig vaak met pensioen gaan. Maar dat doe ik ook alweer een jaar of tien."