Elisabeth Shue

In een serie profielen van eigentijdse filmacteurs deze week Elisabeth Shue, de moderne Doris Day die door Leaving Las Vegas even veranderde in een eigentijdse Susan Hayward, en nu in Paul Verhoevens Hollow Man speelt.

Door PIETER STEINZ

Talloos zijn de acteurs die hun doorbraak en carrière danken aan één regisseur. Wat zou Dietrich zijn geweest zonder Joseph von Sternberg, Bardot zonder Roger Vadim, De Niro zonder Martin Scorsese, Stone zonder Paul Verhoeven? Of, om in de jaren negentig te blijven, Elisabeth Shue zonder Mike Figgis? Tot aan het verrassende succes van Leaving Las Vegas, het melodrama over de gedoemde liefde van een alcoholist en een hoer, stond Elisabeth Shue (Wilmington, Delaware, 6 oktober 1963) bekend als een Doris Day voor deze tijd. In de jaren tachtig werd ze steevast gecast als het mooie meisje met de appeltaartglimlach dat zich bescheiden naast de hoofdpersoon van de film vlijde. Met haar typisch Amerikaanse koppie ('je zou denken dat ze op een zuivelboerderij was opgegroeid' schreef Vogue) speelde ze het vriendinnetje van Ralph Macchio in haar debuut The Karate Kid (1984), van Michael J. Fox in twee Back to the Future-films, en van Tom Cruise in Cocktail. De enige hoofdrol die ze speelde was heel toepasselijk in de bête tienerfilm Adventures in Babysitting (1987).

'I can't really bitch,' gaf Shue ooit als verklaring voor de typecast waarin ze zo lang opgesloten zat. Zowel onscreen als offscreen kwam ze over als lief en beschaafd. Een gevolg van haar opvoeding, dacht ze. Als afstammeling van de Pilgrim Fathers (adellijker kun je in Amerika niet zijn) groeide ze beschermd op op het platteland van New Jersey, waarna ze geschoold werd op het sjieke Wellesley College in Massachusetts en politicologie studeerde aan Harvard. Net voor haar laatste examens kreeg ze op basis van reclamefilmpjes voor onder meer McDonald's een rol aangeboden in een tv-serie (Call for Glory), waarmee haar carrière als Hollywoods favoriete cheerleader begon.

Het was de Engelse regisseur Mike Figgis die haar in 1995 redde; op basis van een oude screentest vroeg hij haar voor zijn verfilming van John O'Briens cultboek Leaving Las Vegas. Tegenover Nicolas Cage speelde ze een prostituée zoals ze in Amerika bij voorkeur niet worden afgebeeld: geen kuise Pretty Woman la Julia Roberts, maar een expliciet vernederde, onbekommerd naakt lopende straathoer die niet eens een happy end gegund werd. Hollywood was geschokt, maar niet te beroerd om haar te nomineren voor de Oscar voor de beste actrice.

De wereld lag open, maar Shue toonde een vreemde hand in het kiezen van nieuwe projecten. Ze speelde in matig succesvolle thrillers (Trigger Effect, Palmetto), een kostuumdrama (Cousin Bette), en twee actiefilms (The Saint en nu Hollow Man). Je zou bijna denken dat ze niet zo nodig meer hoeft, nu ze heeft bewezen dat ze niet gebakken is aan haar hagelwitte imago.

'I like the idea of being a student forever' zei ze vijf jaar geleden nog hongerig; dit voorjaar studeerde ze keurig in Harvard af. Blauw bloed kruipt nu eenmaal waar het niet gaan kan.

Meer sterren