In: 18 theaters

Maffe logica in eerbiedige grapjes over god

Door BIANCA STIGTER
Jezus had broertjes en zusjes. God is een vrouw. Er waren geen twaalf maar dertien apostelen en die dertiende was zwart.

Het zijn een paar van de correcties op het christelijke geloof die worden gemaakt in Kevin Smith' Dogma, een komedie die in de Verenigde Staten zoals te verwachten was op veel protest mocht rekenen van conservatieve katholieke organisaties. Uit voorzorg had Miramax, dat gelieerd is aan Walt Disney, de film al verkocht aan een onafhankelijkere distributiemaatschappij.

Smith vindt zijn film zelf niet godslasterend. In een interview met de Engelse krant The Guardian zei hij dat hij meer eerbied voor het geloof heeft dan Monty Python in Life of Brian. Smith is een wat bravere borst en richt zijn pijlen vooral op de organisatie van het geloof. De katholieke kerk is er verantwoordelijk voor dat die dertiende apostel verdonkeremaand is en dat niemand weet dat God soms een vrouw is. Toch blijkt uit de plot van de film dat Smith de katholieke leer nog wel zo hoog heeft zitten dat ze de ondergang van de wereld kan veroorzaken.

De gevallen engelen Loki (Matt Damon) en Bartleby (Ben Affleck), voor eeuwig verbannen naar Wisconsin, hebben een manier gevonden om terug te keren naar de hemel. Een kerk in New Jersey wordt opnieuw gewijd en iedereen die het huis van god op die dag binnengaat, zal zijn zonden worden kwijtgescholden. Het is een aflaat met grote consequenties. Als Loki en Bartleby de hemel weer binnenkomen, bewijst dat de onfeilbaarheid van God, en als God onfeilbaar is, zal haar hele schepping teniet worden gedaan. Om dat te voorkomen wordt de hulp ingeroepen van Bethany (Linda Fiorentino), een achterachterenzovoort- nichtje van Jezus dat in een abortuskliniek werkt.

Smith' komedie werkt omdat hij hem in dezelfde wereld heeft gesitueerd als zijn vorige films. In Clerks, Mallrats en Chasing Amy maakten inventieve en indolente twintigers met behulp van stripboeken, Star Wars en infantiele humor hun eigen vrijplaats. Hoge en lage cultuur komen in Dogma op een vanzelfsprekende, hilarische manier samen. Discussies over de vrije wil van engelen worden afgewisseld met filosofietjes over het werk van tienerfilmspecialist John Hughes. De profeten die Bethany bijstaan zijn het losersduo Jay en Silent Bob (Smith zelf). Bethany ontmoet hen op de parkeerplaats van de abortuskliniek. Wat ze daar doen? "We figured an abortion clinic is a good place to pick up women. Why else would they be there unless they want to fuck?", zegt Jay. Smith grossiert in Dogma weer in dit soort opmerkingen met een onnavolgbaar maffe logica.

Smith schreef het scenario van Dogma al voor hij in 1994 met Clerks debuteerde. Hij wachtte met Dogma tot hij genoeg geld had voor de special effects die het verhaal nodig had. De effecten ogen in Dogma toch nog krakkemikkig. Maar Smith' verhaal had in een geoliede miljoenenproductie waarschijnlijk potsierlijk geleken. Zijn krakkemikkige stijl is ondergeschikt aan de vele one-liners en de schattige grapjes. Smith toont God gezellig in haar onderbroek. Het is een grote met een Schotse ruit.