In: 10 theaters

Intriges rond de uitvinder van de slagroom

Door HANS BEEREKAMP
De openingsfilm van het laatste festival van Cannes was Vatel, een historisch spektakelstuk van de Engelse regisseur Roland Joffé, winnaar in 1986 van de Gouden Palm voor The Mission.

De reacties op deze Brits-Franse coproductie, een van de duurste die ooit in Frankrijk werd opgenomen, waren in eerste instantie aan de zuinige kant. Joffé staat bekend om zijn manische aandacht voor details, maar hij is geen groot visionair filmer. Natuurlijk kon hij zich volledig uitleven in de reconstructie van het legendarische driedaagse feest dat de prins van Condé in 1671 op zijn slot Chantilly aanrichtte voor de koning en zijn complete gevolg. De prins was bijna bankroet en spaarde kosten noch moeite om bij de jonge koning Lodewijk XIV in het gevlei te komen, in de hoop de militaire campagne tegen de Nederlanden te mogen leiden. De intendant van de prins, François Vatel (Gérard Depardieu), was een grootmeester in het organiseren van amusement. Vatel superviseerde als een regisseur de samenstelling van de dis (hij zou bij die gelegenheid de slagroom hebben uitgevonden), het jachtvermaak, de andere spelen en vooral een ingenieus vuurwerkspektakel. Nadat op de laatste dag de bestelde vis voor een zeebanket van formaat bedorven was aangekomen, hield Vatel de eer aan zichzelf.

De affiniteit van Joffé met Vatel laat zich raden. Helaas gaat er ook bij de regie van de film iets mis. Je voelt steeds de zorgvuldigheid waarmee Joffé zich tracht te kwijten van de ingewikkelde taak die hij zichzelf stelde, maar de onderdelen willen maar geen geheel vormen.

Een belangrijke handicap was de noodzaak om een film met dit soort budget in het Engels te draaien, hetgeen de geloofwaardigheid van de hofcultuur van de Zonnekoning niet ten goede komt. Bovendien draagt het door niemand minder dan Tom Stoppard bewerkte scenario van Jeanne Labrune te veel ongelijksoortige thema's aan: de intriges van de hovelingen en courtisanes, de verliefdheid van de niet-adellijke Vatel op een favoriete (Uma Thurman) van de koning, de animositeit tussen Chantilly en Versailles, de eenzaamheid van een sublieme ambachtsman. De acteurs bewegen zich kunstmatig, als volgens historische regels gedresseerde aapjes, door de schitterende decors, maar een interessante film wordt Vatel niet. Een bezienswaardig en respectabel curiosum kun je het wel noemen, dat op z'n minst aantoont hoe consciëntieus er in Frankrijk getracht wordt naar betekenis te zoeken in het verleden, en niet dat verleden naar het heden om te buigen. Des te betreurenswaardiger lijkt de beslissing zelfs in Frankrijk de eigen taal uit te verkopen aan de hoogste internationale bieder.