In: 8 theaters

Onbestemde exotica van Bachtiar Choedojnazarov voor een Westers publiek

Zwanger van een vriend van Tom Cruise

Door HANS BEEREKAMP
Officieel is Luna Papa een Duits-Oostenrijkse coproductie (met participaties uit Rusland, Zwitserland, Frankrijk, Japan en Tadzjikistan), maar de regisseur is een Tadzjiek, de scenarioschrijver Georgisch, de opnamen vonden plaats aan de kust van de Kaspische Zee in Toerkmenistan en de acteurs (Tataars, Duits, Tadzjieks, Georgisch) spreken Russisch en soms een beetje Farsi.

De wortels van Luna Papa gaan vooral ver terug in de historie van het International Film Festival Rotterdam, waar regisseur Bachtiar Choedojnazarov al zijn films Bratan (1991) en Kosh ba kosh (1993) vertoonde, en scenarist Irakli Kvirikadze nog eerder zijn eigen fantastische satires De zwemmer (1981) en Het stadje Anara (1975).

De nieuwe Tataarse ster Tsjoelpan Chamatova had dit jaar twee films in Rotterdam, Tuvalu en Luna Papa, waarin ze droomt van een theatercarrière in een door burgeroorlogen en armoede verwoest leeg landschap. Vooralsnog speelt ze een pompoen in het folkloristisch ensemble Oogst, en wordt steeds dikker na een liaison met een anonieme toneelspeler die zegt dat hij een vriend is van 'Toc Cruise'.

Nadat de dokter die haar zou aborteren is gedood door een verdwaalde kogel, bindt ze haar vader vast, zodat hij haar niet kan slaan, wanneer ze hem van haar zwangerschap vertelt.

Even later begint hij met de achterlijke broer van het meisje (Moritz Bleibtreu) alle jongemannen die in de verte op een acteur lijken te terroriseren, in de hoop dat een van hen zijn schanddaad zal bekennen.

Luna Papa is een fantastisch realistische vertelling in de traditie van de Georgische komedies, maar ook een road movie, een politieke aanklacht, een pleidooi voor vrijheid en een sprookje uit 1001 nacht.

De vertelster is het ongeboren kind dat in de slotscène, wanneer het dak van een huis een vliegend tapijt wordt, voortgedreven door twee ventilatoren, zegt dat we haar helaas nooit te zien zullen krijgen. In de buik van haar moeder vliegt ze weg over de Kaspische Zee, onderweg naar een land waar niemand een ander de wet voorschrijft, zonder tanks, jeeps en om bloedwraak schreeuwende vaders.

Luna Papa is vooral een film zonder nationaliteit, in een regio waar elke clan zich het liefst onmiddellijk af zou scheiden van de rest van de provincie. Choedojnazarov maakte zijn beste film tot nu toe, die duidelijk mikt op de West-Europese markt, waar de belangstelling voor een beetje onbestemde exotica en absurde humor van rommelige herkomst al eerder gewekt werd door bij voorbeeld het werk van Emir Kusterica, die andere magisch-realistische regisseur zonder land.

Luna Papa is goed voor een glimlach en een traan, maar mist een ziel, hoe bekwaam ook Choedojnazarov alle registers opentrekt om het welwillende publiek een plezierig avondje te bezorgen. Volgens de regisseur is zijn film ontstaan uit een ware anekdote, over een stier die uit een vliegtuig viel en een vissersboot deed zinken. Maar om echt met een film mee te kunnen leven is een geraffineerde compilatie van ongelooflijke vertellingen net niet genoeg