Te zien: 5, 6 en 7 juli, NFTA,Amsterdam. Inl. (020) 5277333. De vertoningen op 8 en 9 juli vanaf 12.00 in het Ketelhuis, Amsterdam worden afgewisseld met talkshows met de eindexamenkandidaten

Nieuwste generatie studenten ambieert BNN of SBS6

'Jubeljaar' Filmacademie

Door DANA LINSSEN
Een nieuw gebouw, een nieuwe directeur (de van het Nederlandse Opera afkomstige Marieke Schoenmakers), een nieuwe lichting, en een nieuwe sponsor die wil ondersteunen dat een aantal eindexamenfilms ook daadwerkelijk op film wordt afgewerkt.

'Jubeljaar 2000' heet het op de eindtitels van Tinnef, een van de dertien afstudeerproducties van de Nederlandse Film en Televisie Academie. Een jaaroogst van twee videoclips, twee documentaires, twee kinderfilms, een musical, een televisie-magazine en vijf fictieproducties maakt het vooral tot een divers jaar. Een jaar ook waarin cameravoering en montage van constante kwaliteit zijn, maar waarin de regisseurs en schrijvers op de achtergrond weinig nieuwsgierig maken. 2000 zou dus ook weleens het jaar kunnen blijken te zijn waarin de Filmacademie er definitief voor heeft gekozen een vakopleiding te worden en waarin eigenzinnige geluiden elders tot ontplooiing zullen moeten komen.

Het blijft een raar gedrocht, zo'n eindexamenfilm. Alles laten zien wat je kunt, wie je bent en wat er in de toekomst nog van je verwacht mag worden. Dat is bijna teveel voor één film. Jasper van Hecke (Tinnef), Jeroen Annokkée (Tinus & Henkie en de verhalende videoclip Unwired) en productiestudent Dennis Grotenhuis (Trash T.V.) maakten dan ook uitpuilende, snel gemonteerde collages voor de zapgeneratie van soaps, B-films, kitschesthetiek, metalmuziek en banale invallen. Daartegenover staan de klein vertelde verhalen van Albert Jan van Rees over het meisje Super Sam dat in de gelijknamige kinderfilm liever een jongetje wil zijn; of Alexander Dijkgraaf die de problemen van gescheiden ouders onderzocht in het voorzichtig poëtische Dikke Mik; en Hanro Smitsman, die afstudeerde met twee films: het kordaat humoristische Ahmed was hier en de surrealistische poldermusical Gloria. Net zoals Super Sam erg veel gelijkenis vertoont met de mild-nostalgische kinderserie De Daltons, heeft Bart Timmer voor zijn Hannibal goed naar Madelief gekeken, inclusief de casting van Margo Dames als de moeder.

De twee afstuderende documentairemakers kozen voor een onderzoek naar wat dichtbij en vreemd tegelijk kan zijn. Willemiek Kluijfhout (Kafirbillah) slaagde er niet helemaal in haar problemen met het maken van een film over haar Marokkaanse buurvrouw tot een ook voor buitenstaanders interessante filmfilosofisch eindresultaat te verwerken. Jasmina Fekovic had uniek videomateriaal tot haar beschikking voor haar film over gitaarlegende Jeff Buckley en stelde zich bescheidener op.

Interessanter en verwarrender is het cluster films van Van Hecke, Annokkée en Grotenhuis, maar waar ook de videoclip Kannie Rappû van Claartje Elzerman en Bull's Eye van Jan Willem Schaapman toe gerekend kunnen worden. Met hun streetwise clichés, zompige en grove humor, een zekere verheerlijking van boerse en lagere milieus en neiging tot overcompsenserende politieke incorrectheid solliciteren ze niet zoals hun jaargenoten naar de volgende televisieproductie bij de chique NPS, maar naar een eigen programma bij zendgemachtigden als BNN of SBS 6. Zo duidelijk was nog niet zichtbaar hoe het commerciële en publieksgerichte denken dat filmmakers door de huidige politieke modes wordt voorgeschreven óók kan worden geïnterpreteerd. Een oversekst en gewelddadig universum is misschien niet wat de Filmacademie in haar leerplan heeft staan, maar maakt wel deel uit van de markt waar ze zo standvastig voor opleidt. Tot meer reflectie dan 'Don't blame me, blame my tv' (op de aftiteling van Tinnef) komt het dan niet. Hoopgevend was wat mij betreft dat een productie als Tinus & Henkie een regisseur liet zien die niet alleen dweepte met het banale, maar er ook een relativerende kleur en context aan gaf en er heel veel fantasie aan ontleende.