In: Rialto, Amsterdam; Haags Filmhuis; 't Hoogt, Utrecht

Films van Pasolini over de Middeleeuwen weer uitgebracht

Door HANS BEEREKAMP
De drie films naar middeleeuwse vertellingen die Pier Paolo Pasolini (1922-1975) maakte vóór zijn magistrale zwanenzang Salò o le 120 giornate di Sodoma (1975) en na meer doortimmerde filmische beschouwingen als Teorema (1968) en Porcile (1969), werden alom als een tegenvaller beschouwd.

Van de drie is de eerste, Il Decameron (1971), acht losjes aan elkaar geregen verhaaltjes uit Boccaccio's Decamerone, nog het meest bevredigend, in vergelijking met de wel erg uit de losse pols gemaakte bewerkingen van Chaucers The Canterbury Tales (I racconti di Canterbury, 1972) en de vertellingen uit 1001 nacht (Il fiore delle 1001 notte, 1974).

De graag op de gauchistische bourgeoisie scheldende vriend van het proletariaat Pasolini wilde met de middeleeuwse trilogie wel eens een breed publiek aanspreken (hetgeen niet lukte) en onbekommerd boertig vermaak bieden. De Italiaanse censor was niet blij met de piemels van onschuldige jongelingen, en de Pasolini-liefhebbers haalden hun schouders op over zijn nu wel erg letterlijke flirt met de vermeende onschuld van het gemene volk.

In plaats van de klassieke raamvertelling bij Boccaccio (jongens en meisjes, op de vlucht voor de pest, vertellen elkaar overwegend erotische anekdotes), introduceerde Pasolini een homoseksuele schavuit (Franco Citti) en een meester-schilder, leerling van Giotto, als verbindende elementen. Die laatste rol speelde hij zelf, en Pasolini koketteert met zijn eigen positie door schuilend voor een regenbui een volks mutsje op te zetten. De omstanders verslijten hem zo voor een bedelaar, maar de kijker weet wel beter. Il Decameron riekt naar een zekere gemakzucht, naar kluchtige exploitatie van lichamelijkheid en voorspelbare humor. Pasolini was geen meester der vertelkunst, maar hij verdient door nieuwe generaties herontdekt te worden aan de hand van betere films dan de titels die nu opnieuw worden uitgebracht, Il Decameron, Il fiore delle 1001 notte en Medea.