I N T E R V I E W :
De ploegleider van het EK
DIRK LIMBURG
Zestien van de 31 wedstrijden
van het Europees Kampioenschap Voetbal worden de komende weken in
Nederland gespeeld. Martijn Lindenberg (1945) is als Hoofd Sport bij de
NOS verantwoordelijk voor wat op de televisie verschijnt. Zeven miljard
kijkers is de verwachting. Uitzendingen in zo'n 125 landen.
Lindenberg zit al bijna 30 jaar in de televisiesport. Voor zijn
registratie van het wielrennen op de Olympische Spelen van 1984 in Los
Angeles kreeg hij een Emmy Award. Naast het dagelijkse werk
heeft hij vele schaatstoernooien en drie Elfstedentochten op zijn naam
staan. In 1997 werd hij beloond met een Ere-Nipkow van de Nederlandse
tv-kritiek.
Is dit een nieuwe top in uw carrière? "Het is zeker een aardig
moment. Je hebt veel verschillende disciplines: de wedstrijden in de
stadions, het dagelijkse EK Journaal uit Hoenderloo en aan het
einde van iedere avond Huis van Oranje."
Wat is uw taak? "Ik moet het overzicht houden op zo'n 300 man en alle
programma's. Loopt het goed, is de sfeer goed, zetten we de goede toon.
Het betekent in de buurt zijn en bijsturen, enthousiasmeren. Zijn er
geen gaten in de bezetting, maken we aardige onderwerpen. Het zijn
lange dagen. Het begint met het evalueren van de vorige dag en op het
einde van de avond probeer ik Huis van Oranje mee te maken. Dan
is het minstens half een en om half acht beginnen we weer. Ik speel een
soort ploegleider en regisseer zelf Nederland-Tsjechië, Engeland-
Portugal en Frankrijk-Nederland."
Dat zijn twee van de drie die het Nederlands elftal zeker speelt.
"Als je meedoet moet je ook de verantwoordelijkheid nemen. Dan moet je
niet zesde wedstrijd doen. Ik wil de toon zetten voor de anderen."
Met hoeveel regisseurs bent u? "We zitten in een poule van vijf.
Steeds twee in de regiewagen. Eén doet de wedstrijd, de andere
de aanvullende zaken. Bij Denemarken-Nederland ben ik de tweede man in
de wagen. Vind ik prima."
De Belgische VRT en RTBF doen de andere 15 wedstrijden. Is er een
verschil tussen Nederland en België? "Ik hoop dat het niet opvalt.
De gesprekken met de Belgen waren goed. In elk stadion staan de 18
camera's op dezelfde positie. Elk met een eigen afgesproken taak. Dat
moet je terugzien in de wedstrijdcoverage, anders ben je niet
goed bezig. Ik merkte dat ze moesten wennen, want RTBF en VRT doen
weinig voetbal. De Belgische competitie is bij de VTM, de
commerciëlen."
Wat is de vooruitgang na het WK in Frankrijk twee jaar geleden?
"Weinig. Op een gegeven moment houdt het op. Camera's aan helikopters en
ballonnen brachten niks. De Fransen hadden als proef twee camera's
waarmee je mooie beelden kunt maken van de keeper op de streep en het
opstellen van spelers bij corners. Dat hebben wij overgenomen. De
meeste Nederlandse en Belgische stadions zijn te klein voor camera's op
kranen achter het doel, daarom hebben we daar twee lage draaibare
opgesteld die als uit de ooghoek van de keeper meekijken. Bij
Nederland-Tsjechië heb je het resultaat al kunnen zien. Keeper,
muurtje en daar moet de bal overheen komen. Het is een mooi gezicht."
Hoe houd je tijdens de regie kijk op een wedstrijd? "Je hebt zo'n
veertig monitoren en daar moet je de wedstrijd van kunnen 'lezen'. Dat
is het vak. Je moet het aanvoelen. Je weet bij Engeland dat de bal nog
steeds zo snel mogelijk van achteren naar voren gaat. Dan moet je je
niet uitleven in close-ups, maar laten zien hoe de bal het veld
overbrugt. Ik wil overzicht geven op het juiste moment. Close-up op het
juiste moment, slowmotion op het juiste moment. Dat is de klasse van
iemand die een wedstrijd doet"
Kan het ook mis gaan? "Een paar weken geleden bij de Uefacup-finale in
Kopenhagen zag je bij elke actie een close-up van de speler, dan vier
slowmotions achter elkaar, boem, boem, boem, boem, en vervolgens naar
die speler terug. Helemaal gek werd je ervan. Ik wil laten zien hoe een
aanval wordt opgezet, daar nog net even een belangrijke close-up tussen
prikken, vervolgens laten zien wat er gebeurt. Even voor thuis een
accent leggen. Dáár zitten de verschillen. Mensen moeten
naar de punt van de stoel schuiven."
Is het amusement? "Het is amuserende televisie, geen amusement. Dat
vind ik iets anders."
Maar Huis van Oranje met Paul de Leeuw is toch puur amusement?
"Het is ook onderhoudend, maar gebaseerd op een grote dosis
sport. Bij zo'n belangrijk toernooi in Nederland moet je wat extra's
doen. We maakten het programma Mtwee met Maartje van Weegen en
Marts Smeets vanuit de locatie Heideheuvel hier in Hilversum. Waarom
zouden we dat niet gebruiken voor het EK. De tuindeuren kunnen open. Zo
is het idee begonnen. Heel toevallig kwamen we ook in contact met Paul
de Leeuw. Ik had geen idee dat hij iets met het voetbal had, maar hij
vindt het leuk en wij dachten god ja, dat zou iets kunnen zijn. Toen
zijn we tot een vorm gekomen. Niemand heeft het programma nog gezien
maar iedereen praat er de hele week al over. Er wordt geroepen dat we
iets napen..."
Barend & Van Dorp op RTL4. "Die respecteer ik met hun eigen
programma."
Huis van Oranje heeft daar niets mee te maken? "Ik zou niet
weten wat. Zij hebben twee jaar geleden in Frankrijk een stoel en een
tafel buiten gezet en een soort praatprogramma gemaakt. Wij deden zoals
gebruikelijk programma's vanuit het stadion. Villa BvD liet soms
drie kwartier een bordje zien met 'We wachten op het einde van
Studio Sport'. Ik vind het best. Zij doen dat en wij doen dit.
De mensen kiezen wel waar ze naar willen kijken."
Hoe ziet Huis van Oranje eruit ? "Tot half twaalf zal de sport
de overhand hebben, met her en der iets van De Leeuw. In dertig
veertig minuten ijlen we wat na over een wedstrijd met interviews,
reportages, analyses en beelden van speciale camera's. Rond half twaalf
wordt het meer amuserend, maar ook die laatste 35 minuten is er ruimte
voor onze sportpresentatoren Van Gelder, Egbers en Smeets. Het moet een
mix worden tussen wat De Leeuw op de 'oranjecamping' in de tuin van
Heideheuvel met mensen doet en amuserende èn serieuze sport. De
journalistiek zullen we absoluut niet uit het oog verliezen. Niet
alleen de wedstrijden maar ook de randzaken krijg je te zien. We hebben
goeie afspraken met het NOS Journaal. Als er iets snel op de
buis moet, zullen we daar voor zorgen."