NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

PIETER STEINZ
Talent schept verantwoordelijkheid, zegt een door John Malkovich gespeelde clown in Shadows and Fog. En de eerste verantwoordelijkheid van de kunstenaar is om nooit voorspelbaar te zijn. Dus maakte Woody Allen van zijn 21ste film geen komedie of hilarische parodie, maar een serieus drama - zoals hij eerder Annie Hall liet volgen door Interiors en Radio Days door September.

Allens thematiek blijft natuurlijk dezelfde, of hij nu een musical maakt of een pseudo-documentaire. Ook in Shadows and Fog gaat het om het in elkaar overvloeien van fantasie en werkelijkheid. De hoofdpersoon, Kleinman (Allen), wordt midden in de nacht uit zijn bed gehaald om mee te helpen bij het zoeken naar een moordenaar. Tussen de schaduwen en de mistflarden van de nachtelijke stad verandert zijn leven: hij verlaat zijn vrouw, verliest zijn baan, ontmoet de artiesten van een rondreizend circus (onder wie degenslikster Mia Farrow en slangenmens Madonna) en wordt uiteindelijk het hulpje van een illusionist. Vanzelfsprekend valt niet uit te sluiten dat de brave burger alles gedroomd heeft, want, zoals de sleutelzin uit de film luidt, "The night is a free feeling".

Kafka is nooit ver weg in deze claustrofobische film, die met zijn contrastrijke zwart-witfotografie (van Carlo Di Palma) zwaar leunt op het Duitse expressionisme. De studiofilms M (Eine Stadt sucht einen Mörder) van Fritz Lang en Sunrise van F.W. Murnau waren Allens voorbeelden, maar hij varieerde daarop met eigen stijlgrapjes: lange takes, een minimum aan cross-cutting en een maximum aan backlight. Prachtig is de tafelscène in een bordeel, waarin Allen de camera langzaam rond laat gaan zonder zich erom te bekommeren of de acteurs in beeld zijn op het moment dat ze wat zeggen.

Tot hardop lachen dwingt Shadows and Fog niet, al bevat de film genoeg amusante scènes. Allens ode aan de vroeg-Europese filmgeschiedenis moet het behalve van de schitterende cast (ook nog Donald Pleasence, Lily Tomlin, Jodie Foster en John Cusack) en het perverse moralisme (angst en lijden bevorderen de solidariteit) vooral hebben van de sfeer. Nog jaren na het zien van Shadows and Fog zullen de beelden van het mistige stadje met de markante bewoners op het netvlies hangen - als de flarden van een mooie droom waarvan je het fijne niet meer kunt herinneren.

Shadows and Fog (Woody Allen, VS, 1992), zondag, Fox8, 22.00- 23.30u.

( a d v e r t e n t i e s )