In: 9 theaters

Gestileerd geweld in vele talen

Door BIANCA STIGTER
In Ghost Dog: The Way of the Samurai zijn een huurmoordenaar en een ijscoman met elkaar bevriend. De een, een Amerikaan, spreekt alleen Engels, de ander, een Haïtiaan, alleen Frans.

Ze denken vaak dat ze elkaar niet begrijpen, maar de kijker weet dankzij scholing of ondertiteling beter. Hun conversatie is veel vloeiender dan ze zelf vermoeden: het Frans geeft gewoon antwoord op het Engels. Ghost Dog, Jarmusch' zevende speelfilm sinds zijn debuut Permanent Vacation van alweer twintig jaar geleden, zit vol met zulke vertaalproblemen die soms geen problemen blijken, en de een is nog maffer dan de ander. De zwarte huurmoordenaar luistert naar hiphop, houdt van De wind in de wilgen en is een strikte aanhanger van een achttiende-eeuws handboek voor samoerai, de Hagekura. Zijn meester, met wie hij met behulp van postduiven communiceert, is alleen geen Japanse edelman, maar een derderangs mafioso. De huurmoordenaar, Ghost Dog, vindt dat geen probleem. Omdat hij denkt dat de gangster een keer zijn leven heeft gered, is hij hem onvoorwaardelijk trouw. Bovendien weet hij als het moet ook nog wel een overeenkomst tussen hen te vinden. "Me and him, we're from different tribes. And we're both almost extinct", zegt de samoerai.

De plot wordt in gang gezet als de huurmoordenaar en zijn baas in ongenade vallen bij hoger in de hiërarchie verkerende mafioso. De meester moet zijn knecht vermoorden, en vreest ook voor zijn eigen leven. Dan neemt Ghost Dog het heft in handen en volgt een orgie van geweld die door Jarmusch af en toe net zo cool in beeld wordt gebracht als in zijn vorige film Dead Man, waarin Johnny Depp met zijn geweer in het wilde westen 'gedichten schreef'. Ik heb het niet zo op dit soort romantiek, maar de toon is in Ghost Dog wel lichter dan in Dead Man. Het geweld in Ghost Dog slaat ook niet in eerste instantie terug op de werkelijkheid, maar op andere films waarin geweld al gestileerd is. Jarmusch noemt de film zelf een 'gangster hiphop samoerai eastern western'. Soms worden de verschillen tussen die werelden met een grapje ongedaan gemaakt. De baas van de lokale mafia luistert bijvoorbeeld in zijn rode satijnen badjas niet naar opera of Frank Sinatra maar huppelt tijdens het tanden poetsen op rap van Public Enemy. Maar ook met dat soort flauwiteiten schraagt Jarmusch het onderwerp van zijn film, de multiculturele samenleving.

Ghost Dog stelt steeds de vraag hoe vast de identiteit van mensen daarin ligt.

Ghost Dog vindt zijn onstabiele kern in het titelpersonage, dat formidabel robuust wordt gespeeld door Forest Whitaker. Whitaker is een kunstenaar die zich niet makkelijk laat vastpinnen.. Als Ghost Dog is Whitaker zwaar en vlug, dik en elegant, zachtaardig en nietsontziend, opstandig en berustend. Hij belichaamt een weelde aan eigenschappen die niet in elkaar te vertalen zijn.