In: Het Ketelhuis, Amsterdam; Chassé, Breda; Toneelschuur, Haarlem; Lantaren, Rotterdam

Pathos in portret van Algerijnse journalist

Door RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
Er is voor de kunstenaar geen moeilijker opdracht dan de verbeelding van een drama waarbij hij zelf intiem betrokken is, en dat bovendien een peilloze catastrofe vormt. Dan ligt al vlug pathos op de loer.

De Nederlands-Algerijnse filmer Karim Traïda, bekend van De Poolse bruid, heeft in Les Diseurs de vérité het drama van Algerijnse intellectuelen willen schilderen, die zich geconfronteerd zien met een onmogelijke keuze: een leven in angst of de dood door het mes of de kogel. De film heeft zeker grote verdiensten: de angst is voelbaar. Maar aan hinderlijk pathos is Traïda in zijn tweede film helaas niet ontkomen.

De Algerijnse acteur Agoumi speelt de journalist Sahafi', die in het licht van anonieme bedreigingen tegen zijn persoon de ramen van zijn huis in Algiers heeft dichtgespijkerd, zijn gezin naar elders gestuurd, en die elke keer als hij van zijn huis naar de redactie van de krant gaat, eerst de straat afspeurt naar de mogelijke aanwezigheid van zijn moordenaar. De perversiteit van de Algerijnse situatie weet Traïda krachtig te verbeelden. Vrienden wantrouwen vrienden, broers zien in broers hun moordenaar. Wel is de schildering van de Algerijnse situatie zeer eenzijdig gericht op de situatie van intellectuelen en hun favoriete theorie: dat de aanslagen aan bewapende fundamentalisten worden toegeschreven, maar in werkelijkheid door het leger worden gepleegd of geïnitieerd. De gekeelde dorpelingen, die het merendeel van de slachtoffers van het geweld in Algerije uitmaken, spelen in de film geen rol. Dit gebrek aan context maakt van de film een zeer declaratoir geheel, zonder adempauzes voor de kijker. Bijna elk gebaar, elke blik van Agoumi heeft een lading van zwaar lijden, cynisme of symboliek, en Agoumi is vrijwel voortdurend in beeld. De kennelijk als intermezzo gedachte scenes met Jaap Spijkers en Monic Hendrickx - een vreemdelingenverhoor in Nederland - zijn te ongeloofwaardig, zoniet potsierlijk om soelaas te bieden.