In: 49 theaters

Tim Burtons 'Sleepy Hollow' weer triomf van vormgeving

Mysterieuze moorden in 1799

Door RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
De jonge New-Yorkse agent Ichabod Crane (Johnny Depp) kan zich maar moeilijk vinden in de manier waarop de politie van de stad New York, waar hij werkt, bekentenissen van criminelen pleegt los te krijgen - door marteling. Dat past niet meer bij de nieuwe eeuw, meent hij, waarop zijn superieuren Crane prompt overplaatsen naar een klein provinciestadje dat voornamelijk wordt bewoond door Nederlandse immigranten, Sleepy Hollow, en dat wordt geplaagd door een mysterieuze serie moorden. We schrijven 1799.

In Sleepy Hollow beziet de bevolking, vast gelovend in tovenarij, de met wetenschappelijke instrumenten van onduidelijke strekking lijken onderzoekende agent met grote bevreemding. Iedereen weet immers dat de moorden gepleegd worden door de Hoofdloze Hessische Ruiter, een geest uit de Onafhankelijkheidsoorlog. Crane leert deze bloedige held ook persoonlijk kennen, leert inzien dat geesten en tovenarij bestaan, maar legt tegelijkertijd ook een patroon in het optreden van de Hessische Ruiter bloot, waaruit blijkt dat diens moorden ook door lokaal- politieke overwegingen werden ingegeven.

Tim Burton heeft, zoals meestal, zijn film boordevol verwijzingen, thema's en subteksten gestort. Het fascinerende resultaat is een mengeling tussen een historische film, een aflevering van Hercule Poirot, en een griezelfilm in gothic stijl. Het is wel jammer dat de aanvankelijke invalshoek - onderzoek en Rede vs. bijgeloof en afrekening - gaandeweg in de film verloren gaat. De jonge agent ontbeert daardoor dramatische spanning - een merkwaardige flauwte in een verder prachtige film.

De grote kracht van Sleepy Hollow ligt in de art direction, die dan ook terecht een Oscar heeft ontvangen. Met name de beelden van het dorpje Sleepy Hollow zien er zo mooi uit - eerder sprookjesachtig dan realistisch overigens - dat je geneigd bent aan te nemen dat alles wel uit de digitale trucdoos zal zijn. Maar dat is slechts gedeeltelijk het geval: Sleepy Hollow werd in studio's in de Verenigde Staten en Engeland gedraaid, en deels ook buiten, in een naargeestig en romantisch bos.

Een sterk staaltje is verder de oude boom van waaruit de Hessische Ruiter af en toe tevoorschijn komt, een ingewikkeld geval van wortels en afgehakte hoofden. De boom doet enigszins denken aan de knullige effecten in de films van Ed Wood in de jaren vijftig, waaraan Burton eerder een film heeft gewijd. Maar hij overtuigt ten volle - misschien zou Ed Wood, die de reputatie had van de slechtse regisseur aller tijden, het nog vér hebben gebracht met wat digitale nabewerkingen. Op nog een andere manier doet Sleepy Hollow trouwens aan de jaren vijftig denken: met kleur is zo discreet omgegaan, dat je soms denkt dat de film net zo goed in zwart-wit gedraaid had kunnen worden.